معنی مصلا

لغت نامه دهخدا

مصلا

مصلا. [م ُ ص َل ْ لا](اِخ) مصلی. نام جائی در شیراز که آرامگاه حافظ در آن است. رجوع به مصلی شود.

مصلا. [م ُ ص َل ْ لا](ع اِ) مصلی. نمازگاه و جای نماز.(ناظم الاطباء). جای نماز.(غیاث) مطلق جای نماز.(آنندراج). مسجد.(ناظم الاطباء):
چون که اسلام مَنَت یاد آید
از مصلام به زنار کشی.
عطار.
|| حصیر و بوریایی که بر آن نماز میخوانند.(ناظم الاطباء). آن پارچه یا فرش یا زیلو یا حصیر که بر آن جانماز بگسترند و بنشینند و نماز خوانند. سجاده. مصلای نماز. مصلی نماز. جانمازی، سجاده. جانمازی از زیلو یا قالی یا حصیر که بر آن نشینند و جانماز نیز بر آن گسترند و نماز خوانند.(یادداشت مؤلف): از جهرم مصلای نماز خیزد.(حدود العالم). و ازناحیت گیلان جاروب و حصیر و مصلای نماز و ماهی ماهه افتد که به جهان ببرند.(حدود العالم). از او [از بخارا] بساط و فرش و مصلای نماز خیزد نیکوی پشمین.(ازحدود العالم). از وی [از ورقان] زیلوها و مصلای نماز خیزد.(از حدود العالم). بسیار غارت و کشتن رفت چنانکه بازنمودند که چندین از زهاد و پارسایان بر مصلای نماز نشسته و مصحفها در کنار بکشته بودند.(تاریخ بیهقی چ ادیب ص 471). پس از آن که امیر را دید به دیوان آمد و مصلای نماز افکنده بودند.(از تاریخ بیهقی چ ادیب ص 153). سجده نمود و بسیار بگریست و مصلای نماز خواست و دو رکعت نماز کرد و فرمود تا این میخ را برداشتند و برنشست و بایستاد.(تاریخ بیهقی چ ادیب ص 198). مصلای نماز افکنده بودند نزدیک صدر از دیبا و پیروزه.(تاریخ بیهقی). در شهر طبریه حصیر سازند که مصلای نمازی از آن در همانجا به پنج دینار مغربی بخرند.(سفرنامه ٔ ناصرخسرو چ دبیرسیاقی ص 30). مصلای نمازی حصیر دیدم آنجا که گفتند امیرالجیوش که بنده ٔ سلطان مصراست فرستاده است.(سفرنامه ٔ ناصرخسرو ایضاً ص 58، 59). نقل است که ذوالنون مصری شیخ را مصلایی فرستاد.(تذکرهالاولیای عطار). || عیدگاه.(ناظم الاطباء). عیدگاه هر شهر.(غیاث)(آنندراج). جایی که مردم در عید فطر و قربان در آن نماز گزارند. || سیرگاه.(ناظم الاطباء). و این معنی مترتب بر معنی قبلی است، چه مصلی ها بعدها گردشگاه مردم شده است. || نمازگاه در کعبه:
از دست آنکه داور فریادرس نماند
فریاد در مقام و مصلا برآورم.
خاقانی.
پس از میقات حج و طوف کعبه
جمار و سعی و لبیک و مصلا.
خاقانی.


مقامات مصلا

مقامات مصلا. [م َ ت ِ م ُ ص َل ْ لا](اِخ) جایی را گویند که ابراهیم علیه السلام در آنجا نماز گزارد.(از آنندراج)(از برهان)(از ناظم الاطباء). رجوع به مقام ابراهیم شود.


مصلی

مصلی. [م ُ ص َل ْ لا](اِخ) عیدگاه شیراز.(ناظم الاطباء). عیدگاه شیراز که آن جای بغایت خوش و خرم و سیرگاه است.(از غیاث)(آنندراج). مصلا: با تنی چند از خاصان به مصلای شیراز بیرون رفت.(گلستان).
میان جعفرآباد و مصلا
عبیرآمیز می آید شمالش.
حافظ.
بده ساقی می باقی که در جنت نخواهی یافت
کنار آب رکن آباد و گلگشت مصلا را.
حافظ.
نسیم باد مصلی و آب رکناباد
غریب را وطن خویش می برد از یاد.
حافظ.
نمی دهند اجازت مرا به سیر سفر
نسیم باد مصلا و آب رکناباد.
حافظ.
چو شستی رخت در سعدی و کفشت نیست در پا تنگ
غنیمت دان نسیم آباد و گلگشت مصلا را.
نظام قاری.
چراغ اهل معنی خواجه حافظ
که شمعی بود از نور تجلی
چو در خاک مصلی یافت منزل
بجو تاریخش از خاک مصلی.
؟
و رجوع به مصلا شود.

مصلی. [م ُ ص َل ْ لا](ع اِ) موضع نماز و دعا. ج، مصلیات.(ناظم الاطباء). نمازگاه و جای نماز گزاردن.(آنندراج)(غیاث). نمازگاه.(دهار). جای نماز. آن جای که در آن نمازگزارند.(یادداشت مؤلف). و رجوع به مصلا شود: چون حضرت خواجه از مصلی بیامدند مرا گفتند که نزدیک والده ٔ من به مبارک آباد عید برو.(انیس الطالبین ص 83). || جانماز. سجاده. بوریا یا جامه ای که بر روی آن نماز گزارند.(یادداشت مؤلف): از تخت فرودآمد و بر مصلی بنشست.(تاریخ بیهقی چ ادیب ص 378). در وی [در کارگاه] بساط و شادروانهابافتندی و یزدیها و بالشها و مصلی ها و بردیهای فندقی از جهت خلیفه بافتندی.(تاریخ بخارا نرشخی ص 24).
آن مصلی که از تو خواست رهی
پنج روزی گذشت از آن یا شش.
سوزنی.
نقل است که ذوالنون مصری شیخ را مصلایی فرستاد، شیخ بدو بازداد که ما را مصلی به چه کار ما را مسندی فرست تا بر او تکیه کنیم، یعنی کار از نیاز درگذشت و به نهایت رسید.(تذکرهالاولیای عطار).
زن مصلی باز کرده از نیاز
رب سلّم ورد کرده در نماز.
مولوی.
بی مصلی می گذاری تو نماز
هر کجا روی زمین بگشای راز.
مولوی.
خیال سبزه و آب روان بدان ماند
که خضر بر سر آب افکند مصلا را.
سلمان ساوجی.
و رجوع به مصلا شود.
- مصلی افکندن، جانماز انداختن برزمین اقامه ٔ نماز را. باز کردن سجاده گزاردن نماز را.(از یادداشت مؤلف): گفت مصلی بیفکنید.(تاریخ بیهقی چ ادیب ص 378).
- مصلی نماز، مصلای نمازی. جانمازی از زیلو یا قالی که بر آن نشینند و جانماز نیز بر آن گسترند: از این ناحیت گیلان جاروب و حصیر و مصلی نماز و ماهی ماهه افتد که بهمه جهان برند.(حدود العالم ص 150). از جهرم مصلی نماز نیکو خیزد.(حدود العالم).
|| عیدگاه.(یادداشت مؤلف)(غیاث)(آنندراج). آنجا که مردم در عید فطر و قربان نماز گزارند: امیر علی اسبی نامزد کرد بیاوردند و به کسان من دادند ارزیدی سیصد دینار نیشابوری. سلطان به مصلی رفت و من در خدمت. نماز شام بگزاردیم و به خوان شدیم.(چهارمقاله ص 68). || مسجد جامع.(یادداشت مؤلف).


مصلی دوز

مصلی دوز. [م ُ ص َل ْ لا](نف مرکب) نجاد. که دوختن سجاده پیشه دارد.(یادداشت مؤلف). و رجوع به مصلی و مصلا و سجاده شود.


گلگشت

گلگشت. [گ ُ گ َ] (اِخ) نام تفرجگاهی نزدیک شیراز که به آن گلگشت مصلا گویند. (از ناظم الاطباء):
بده ساقی می باقی که در جنت نخواهی یافت
کنار آب رکناباد و گلگشت مصلی را.
حافظ.


مصلی گاه

مصلی گاه. [م ُ ص َل ْ لا](اِ مرکب) جای نماز. محل نماز گزاردن. مسجد یا جایی دیگر که در آن نماز خوانند.(از یادداشت مؤلف): نقل است که دوازده سال روزگار شد تا بر کعبه رسید که در هر مصلی گاهی سجاده باز می افکند و دو رکعت نماز می کرد.(تذکرهالاولیای عطار). و رجوع به مصلی و مصلا شود.


بلوی

بلوی. [ب َ ل َ] (اِخ) لقب زهیربن قیس، از امیران و فرماندهان شجاع صدر اسلام است. و گویند او از صحابیان بود. در فتح مصلا حضور داشت و بسال 69 هَ. ق. حاکم برقه شد. بلوی بسال 76 هَ. ق. در جنگ با رومیان بقتل رسید. (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 87) بنقل از ابن الاثیر و النجوم الزاهره و البیان المغرب.


خس شیشه

خس شیشه. [خ َ س ِ شی ش َ / ش ِ] (ترکیب اضافی، اِ مرکب) خسی که در سبد بر اطراف اوساط شیشه ها گذارند تا با هم خورده شکسته نشوند. (آنندراج). خس و پنبه و خرده کاه که بین شیشه یا ظرفهای چینی گذارند که در صورت برخورد شیشه بهم یا ظرفهای چینی بهم شکسته نشوند:
خس شیشه ات گر مصلا شدی
ثواب نمازت دو بالا شدی.
ملاطغرا (از آنندراج).


برنس

برنس. [ب ُ ن ُ] (اِ) جامه و کلاه پشمین گنده که بیشتر نصاری و ترسایان پوشند و بر سر نهند. (از برهان). جامه ای که از پشم سیاه بافند و نادر سفید هم باشد، و آن لباس ترسایان و نصاری است. (ازغیاث) (از آنندراج). جبه ای که سر و بدن را بتمامه می پوشاند. (ناظم الاطباء). جامه ای که کلاه بر سر آن باشد، مانند بارانی. (فرهنگ فارسی معین). جامه ٔ کلاه دار از پیراهن و جبه و بارانی و مانند آن. (منتهی الارب).هر لباسی که سرپوش آن بدو پیوسته باشد. (از اقرب الموارد). || کلاه نصرانیان که فرنگیان باشند، و بعضی گویند به معنی کلاه عربی است. (از برهان). کلاه دراز که کشیشان می پوشند. (از غیاث) (از آنندراج).کلاه درازی که در قدیم مردم بربر و مردم اسپانیول می پوشیدند. (ناظم الاطباء). کلاه برکی. کلاه درویشی. (فرهنگ فارسی معین). کلاه دراز. (از منتهی الارب). قلنسوه ای دراز که در صدر اسلام آنرا بر سر می گذاشتند. (از اقرب الموارد). ج، بَرانِس. (منتهی الارب):
بدل سازم به زنار و به برنس
ردا و طیلسان چون پور سقا.
خاقانی.
پیری را دیدم... برنسی بر سر نهاده یعنی کلاهی بارانی. (تاریخ قم).
نه از کفرم خبر باشد نه از دین
نه برنس می شناسم نی مصلا.
ابونصر نصیرای بدخشانی (بهار عجم).
تَبرنُس، برنس پوشیدن. (دهار).

حل جدول

مصلا

جایگاه نماز


جایگاه نماز

مصلا

فرهنگ فارسی هوشیار

مصلا

رسم الخطی است در فارسی بجای مصلی نمازگاه و جای نماز

مترادف و متضاد زبان فارسی

مسجد

سجده‌گاه، عبادتگاه، مسکت، مسگت، مصلا، نمازگاه، نمازخانه

معادل ابجد

مصلا

161

قافیه

پیشنهاد شما
جهت ثبت نظر و معنی پیشنهادی لطفا وارد حساب کاربری خود شوید. در صورتی که هنوز عضو جدول یاب نشده اید ثبت نام کنید.
اشتراک گذاری