معنی سوزش آور

محرق

سوزش. [زِ] (اِمص) سوختن. حرقت و التهاب. (ناظم الاطباء). احساس رنج و اذیتی که در برخورد آتش ببدن پدید می آید. (ناظم الاطباء): اگر اندر سینه سوزش و حرارتی باشد... (ذخیره ٔ خوارزمشاهی). رگی گشادم و خون بیرون کردم مقداری سره، آن سوزش اندکی کمتر شد. (ذخیره ٔ خوارزمشاهی).
از سوزش کون دوا نگردی
زآنگونه که درنیایدت تیز.
سوزنی.
روج پدر را مسرور کرد و سوزش دل او را در مفارقت خویش ببرد. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی).
اگر شیرین نباشد دستگیرم
چو شمع از سوزش بادی بمیرم.
نظامی.
و کمال درجه ٔعارف سوزش او بود در محبت. (تذکره الاولیاء عطار).
از ترشرویی دشمن وز جواب تلخ دوست
کم نگردد سوزش طبع سخن شیرین من.
سعدی.
|| جفا و زحمت. || کج خلقی. || سوختگی. (ناظم الاطباء).

آور. [وَ] (نف مرخم) مخفف آورنده: بارآور. برآور: درختی بارآور یا برآور. دین آور. سودائی زیان آور. معاملتی سودآور. شرم آور. ننگ آور:
جهاندار گفتا به نام خدای
بدین نام دین آور پاکرای.
دقیقی.
به ره هست چندانکه آید بکار
درختان بارآور سایه دار.
فردوسی.
به صورتگری گفت [مانی] پیغمبرم
ز دین آوران جهان برترم.
فردوسی.
ز دین آوران این سخن کس نگفت
تو دیوانگی داشتی در نهفت.
فردوسی.
مسیح فریبنده خود کشته شد
چو از دین یزدان سرش گشته شد
ز دین آوران دین آن کس مجوی
که او کار خود را ندانست روی.
فردوسی.
چنین گفت دین آور تازیان
که خشم پدر جانت آرد زیان.
فردوسی.
|| (ن مف مرخم) مخفف آورده: گنج بادآور. شاهدی خطآور. رودآور:
دگر گنج بادآورش خواندند
شمارش بکردند و درماندند.
فردوسی.
فراوان ز نامش سخن راندیم
سرانجام بادآورش خواندیم.
فردوسی.
دی کآمدم ز غاتفر آمد مرا به پیش
شیرین خطآوری چو شکر در قمیطره.
سوزنی.
|| (پسوند) دارنده. دارا. مالک. صاحب. خداوند: بخت آور. پرندآور. جاناور. سُروآور: شاهٌ قَرْناء؛ میشی سُروآور. کمین آور؛ خداوند کمین:
بینداخت تیغ پرندآورش
همی خواست از تن بریدن سرش.
فردوسی.
کمندی بفتراک و اسبی دوان
پرندآور و جامه ٔ هندوان.
فردوسی.
جهانی پر از دشمن و از بدان
نماند بتو تاج تاج آوران (کذا).
فردوسی.
بزیر اندرون بود و هامون و دشت
که بدبخت و بخت آور آنجا گذشت.
فردوسی.
|| بسیار. پُر: تکاور؛ بسیارتک. خارآور؛ پرخار: العضاه؛ درختان خارآور. (ربنجنی). خشم آور؛ بسیارخشم. دلاور؛ پردل. زورآور؛ پرزور. شتاب آور؛ پرشتاب. کین آور؛ پرکین:
ستاره شناسان و دین آوران
سواران جنگی ّ و کین آوران.
فردوسی.
بپردازی و خود بتوران شوی
ز جنگ و ز کین آوران بغنوی.
فردوسی.
یلان سینه آمد پس ِ اردوان
بر اسب تکاور ببسته میان.
فردوسی.
یکی داستان زد بر این بر پلنگ
چو با شیر زورآورش خاست جنگ.
فردوسی.
تو نیز بزیر ران درآری
آن رخش تکاور هنرمند.
خاقانی.
|| بزرگ. کلان. درشت: استخوان آور؛ درشت استخوان: الزاهق، اسبی استخوان آور. بیخ آور؛ کلان بیخ: جبل راسخ، کوه بیخ آور. (ربنجنی). تناور؛ بزرگ تنه. بزرگ تن: مردی تناور. درختی تن آور. جگرآور؛ بزرگ جگر. دلیر. دنبه آور؛ بزرگ دنبه: الیانه، میشی دنبه آور. (ربنجنی). ریش آور؛ بزرگ ریش. بلمه. لحیانی: مردی ریش آور. شکم آور؛ بزرگ شکم. بطین. نام آور؛ بزرگ نام. مشهور:
تناور یکی لشکر زورمند
برهنه تن و سفت و بالا بلند.
فردوسی.
بهی ّ تناور گرفته بدست
دژم خفته بر جایگاه ِ نشست.
فردوسی.
مر او را ستودند یک یک مهان
بزرگان و نام آوران جهان.
فردوسی.
|| جوی. جوینده. خواه. خواهنده: جنگ آور؛ جنگجوی. رزم آور؛ رزمخواه:
بیاری بیاید سپاهی گران
بزرگان توران و جنگ آوران.
فردوسی.
که گردان کدامند و سالار کیست
ز رزم آوران جنگ را یار کیست ؟
فردوسی.
|| چون. مانند: اسب بادآور؛ اسب چون باد:
یکی ترجمان را ز لشکر بخواند
بگلگون بادآورش برنشاند.
فردوسی.
|| و در زبان آور مجموع مرکب به معنی فصیح و سخنور است. || کلمه ٔ گُندآورچون گفته های فرهنگ نویسان در عربی یا فارسی و مضموم یا مفتوح بودن کاف مضطرب است معنی مجموع مرکب آن ظاهر نیست، چه گاهی جزء اول کلمه را کندا گرفته اند و گاهی گُند اصل کلمه ٔ جُند عرب دانسته اند و از این رو کندآور را حکیم و فیلسوف معنی کرده اند و گندآور را معنی قائد و سپهسالار داده اند. معنی فیلسوف برای کندآور درست نمی نماید چه خود کندا را فرهنگ نویسان معنی حکیم و فیلسوف میدهند و در این صورت کندآور معنی معقولی ندارد. و اگر کلمه گُندآور مرکب از گند به معنی جُندباشد معانی شجاع و دلیر در آن تَوَسع یا مسامحه ایست. صاحب اقرب الموارد گوید: الکند بالضّم، الشرس الشدید فارسی، نقله فریتغ عن بعض کتب العرب. و هم او گوید: الکنداکِر؛ الشّجاع، الجسور فارسیه نقلها فریتغ عن بعض کتب العرب. و گُند به معنی خصیه و بیضه نیز آمده است و امروز در تداول عامه، فلان مردی خایه دار است، تعبیر مثلی است که از آن اقتحام مرد و مقتحم بودن او را اراده کنند:
نگه کن سواران وکندآوران
چو بهرام و چون زنگه ٔ شاوران.
فردوسی.
همه ریگ صحرا مرا لشکرند
همه نرّه شیران وکندآورند.
فردوسی.

آور. [وَ] (ق) یقیناً. بالقطع. براستی. راست. (صحاح الفرس). صحیح. بتحقیق. (فرهنگ اسدی، خطی). برتحقیق:
کسی را که باشد بدل مهر حیدر
شود سرخ رو در دو گیتی به آور.
رودکی.
اگر دیده بگردون برگمارد
ز سهمش پاره پاره گردد آور.
بوشعیب.
گروه دیگر گفتند نه، که این بت را
بر آسمان برین بود جایگاه، آور.
فرخی.
چنین شنیدم از مردمان دانا
که می بسنبد الماس گوهر، آور.
مسعودسعد.
|| (اِ) ایمان. یقین:
گر سلیم حیه ٔ عشقی بخور تریاق فقر
تا مسلم گرددت آور چو سلمان داشتن.
شیخ روزبهان.
هرچه کردی نیک و بد فردابه پیشت آورند
بی شک ای مسکین، اگر در دل نداری آوری.
؟ (از جهانگیری).
و کلمه ٔ باور مخفف به آور، یعنی به یقین، مؤید دعوی فوق است.
|| و در فرهنگها بکلمه ٔ آور معنی آسمان هفتم و یا مطلق آسمان داده اند و بیت مزبور بوشعیب را مثال آورده اند. گذشته از اینکه شاهد دیگری برای این مدعا نیست، کلمه در آن بیت ظاهراً همان معنی یقیناً و قطعاً میدهد. و نیز زشت را یکی از معانی این کلمه شمرده و بیت ذیل را شاهد گذرانیده اند:
نزدیک عقل جمله در این عهد باوراست
کامروز همچو جهل هنر زشت و آور است.
عنصری.
|| (ص) طعم بگشته. تندشده. تیزگردیده. بیورزده (مغز جوز و لوز و پسته و مانند آن).

عمل سوختن،
(اسم) درد کردن عضوی از اعضای بدن شبیه دردی که در اثر سوختگی پوست بدن احساس می‌شود،

یقین، ایمان، اعتقاد، باور،
(قید) راست، درست، به قطع و یقین: زمانِ گذشته‌ست کاندر گذشت او / ازیرا کش اندر نیابد کس آور (عنصری: ۴۴)،

التهاب، تاب، حرقت، درد، سوختگی، سوز

(زِ) (اِمص.) سوختن، التهاب.

ایقاد، تهیج، لدغه

اغضب

توخز

حموضه معویه

(اسم) عمل سوختن احساس ناراحتی که در برخورد آتش به عضو دست دهد، سوز و گداز، سوز و اشتیاق بسیار، التهاب اضطراب، زحمت، دلسوزی، کج خلقی.

bruciore

Zündung (f)

580