معنی آسوان

سدی در جنوب مصر

مخترع کاغذ عکاسی

کاغذ عکاسی

آسوان

ژوزف آسوان

ژوزف آسوان

ژوزف آسوان

اختراعی از ژوزف آسوان انگلیسی

سین

آسوان

«آسوان» (Aswan)

سین. [ی ِ] (اِخ) آسوان. از شهرهای مصر قدیم که امروز آن را آسوان نامند. (فرهنگ فارسی معین).

الفانتین. [اِ ل ِ] (اِخ) جزیره ایست از نیل، مقابل آسوان (واقع در مصر) که در عهد فراعنه آباد و دارای تمدن بوده است. نام کنونی آن جزیره ٔ آسوآن است. و رجوع به قاموس الاعلام ترکی ج 2 وایران باستان تألیف پیرنیا ج 1 و 2 (فهرست) شود.

عثمانیان. [ع ُ] (اِخ) یا آل عثمان یا سلاطین عثمانی. پادشاهانی هستند که از 699 تا 1342هَ. ق. دولتی بزرگ تأسیس کردند. این سلسله بنام جد آنان عثمان بن ارطغرل منسوبند. عثمان به سال 656 هَ. ق. در سکوت متولد شد و در آنجا به تأسیس سلسله ٔ عثمانی موفق گشت. عثمان سرحد ممالک روم شرقی را به سمت مغرب عقب برد و پسرش ارخان شهرهای بروسه و نقیه را گرفت و ممالک امرای کراسی را که با خاک او مجاور بودند متصرف شد و لشکریان مشهور به چری را که مدت چندین قرن وسیله ٔ عمده ٔ فتوحات سلاطین آل عثمان بودند تشکیل داد. در سال 759 هَ. ق. ترکان عثمانی از بوغاز داردانل گذشتند و از طرف خود ساخلوی در محل گالی پولی گذاشته به تسخیر ممالک اروپای شرقی روم شروع کردند. شهرهای ادرنه و فیلی پوپولیس چند سال بعد تسخیر شد و بر اثر فتوحات ماریتزا (1364 م.) و قوسوه (1389 م.) و نیکوپولیس و غلبه ٔ ترکان بر سواران جنگی تمام اروپا سراسر شبه جزیره ٔ بالکان به استثنای حوالی قسطنطنیه بواسطه ٔ هجوم ناگهانی امیر تیمور به آسیای صغیر و شکست سخت بایزیدخان اول در سال 804 هَ. ق. / 1402 م. در آنقره مدتی به تعویق افتاد. و دولتی که از شط دانوب تا نهر العاصی در شام امتداد پیدا کرده بود بر اثر یک ضربت تا مدتی دچار ضعف و ناتوانی گردید. اگر چه سلطنت سلطان محمد اول تا حدی شکست گذشته را جبران کرد ولی چندان مورد توجه نیست تا آنکه سلطان مرادخان ثانی پس از تحکیم مواقع خود و برقراری صلح موفق گردید که ممالک عثمانی را از حملات هونیادی ملقب به امیرسیف ولایت افلاق خلاص بخشد و بوسیله ٔ فتح قطعی که در محل وارنا (1444 م.) نصیب او شد از صلیبیون عیسوی که به نقض عهدنامه اقدام کرده بودند انتقام خود را بکشید. این فتح ممالک عثمانی را از طرف شمال آسوده ساخت و از این تاریخ تا دو قرن دیگر دوره ٔ فتوحات درخشان سلاطین آل عثمانی است. قسطنطنیه را سلطان محمدخان ثانی در سال 857 هَ.ق. / 1453 م. مسخر کرد و آخرین باقیمانده ٔ دولت روم شرقی به این ترتیب از میان رفت. شبه جزیره ٔ قرم در سال 1475 م. تسخیر شد و جزایر دریای اژه نیز ضمیمه ٔ خاک عثمانی گردید و بیرق این سلاطین درایتالیا بر فراز قصر اترانتو افراشته گردید. سلطان سلیم خان اول در هشت سال پادشاهی خود ایران را مغلوب کرد و کردستان و دیار بکر را به ممالک عثمانی ملحق ساخت شام و مصر و عربستان را در سال 923 هَ. ق. / 1517 م. به تصرف درآوردند و بعد بر حرمین استیلا یافت وخلیفه ٔ عباسی مصر را مطیع خود ساخت و حق خلافت را به خود اختصاص داد و از این تاریخ سلاطین عثمانی لقب امیرالمؤمنین اختیار نمودند. سلطان سلیمان خان کبیر نیز عملیات درخشانی انجام داد و در سال 928 هَ. ق. / 1522 م. امرای جزیره ردس را براند و در طرف شمال شهرهای بلگراد را بگرفت و 932 در سال هَ. ق. / 1526 م.مجارها را در دشت موهاکن شکست سخت داد و پادشاه ایشان لوئی ثانی را با بیست هزار سپاهیان او دستگیر کرد. مجارستان مدت یک قرن و نیم از ایالات عثمانی شد. این پادشاه در سال 935 هَ. ق. شهر وینه را محاصره کردو با گرفتن خراجی دست برداشت و بالجمله ممالک عثمانی در عهد سلطان سلیمان خان از بوداپست و ساحل دانوب تا شلاله ٔ آسوان در مصر و از ساحل فرات تا باب جبل طارق وسعت داشت. بعد از سلطان سلیمان خان ایام نکبت عثمانیان شروع شد و اولین واقعه ٔ آن شکست بحری لپانتو است در سال 979 هَ. ق. به دست دن ژوان امیر اطریش. سلطان مرادخان چهارم در سال 1048 هَ. ق. بغداد را به خاک عثمانی ضمیمه کرد و ترکان جزیره ٔ کرت و بعضی جزایر دیگر را نیز در سال 1645 م. از دست ونیزیها گرفتند لکن در اروپا شکستهائی بدانها وارد آمد و در سال 1098 هَ. ق. سراسر مجارستان از تصرف ایشان خارج شد و در نتیجه ٔ معاهدات 1111 هَ. ق. ولایات مجارستان بکلی از زیر سلطه ٔ عثمانیان خارج گردید. سرحدات عثمانی از این تاریخ تا تجزیه ای که در سال 1295 هَ. ق. اتفاق افتاد تغییرات فاحشی نکرد. دوره ٔ تعرض روسیه به عثمانی از سال 1150 هَ. ق. شروع میشود و در این تاریخ اوکزاکف و آزف از تصرف عثمانیان خارج گردید و در سال 1301 هَ. ق. شبه جزیره ٔ قرم محصور شد. داخله ٔ عثمانی نیز هرج و مرج شده بود و به سال 1301 هَ. ق. مصر تحت لوای محمدعلی پاشا مستقل و از تصرف عثمانی خارج گردید و بترتیب الجزائر در 1070 هَ. ق. و تونس در1117 هَ. ق. نیمه استقلالی به دست آوردند و از تصرف عثمانیان خارج گردید. بزرگترین ضربتی که به عثمانی وارد آمد در قطعه ٔ اروپاست که بوسیله ٔ آن یونان در تاریخ 1244 هَ. ق. / 1838 م. از آن جدا شد و ولایت رانوبی بنام رومانی در سال 1283 هَ. ق. / 1866 م. و صربستان در 1284 هَ. ق. بر عثمانیان شوریدند و در نتیجه رومانی و صربستان هر یک دولتی علی حده شدند. عثمانیه ٔ حالیه در اروپا محدود است به باریکه ٔ خشکی در جنوب جبال بالکان شامل ولایات قدیم تراس و مقدونیه و اپیروس و ایلی ریا. سلاطین عثمانی بترتیب عبارتند از:
1- سلطان عثمان خان غازی سال 699 هَ. ق.
2- سلطان غازی ارخان 726
3- غازی سلطان مرادخان 761
4- غازی سلطان بایزید 791- 804
- فترت 804- 816
5- سلطان محمد خان 816
6- سلطان غازی مرادخان ثانی 824
7- سلطان محمدخان ثانی 855
8- سلطان بایزدخان ثانی 886
9- سلطان سلیم خان 918
10- سلطان سلیمان خان 926
11- سلطان سلیم خان ثانی 974
12- سلطان مرادخان ثالث 982
13- سلطان محمدخان ثالث 1003
14- سلطان احمدخان 1012
15- سلطان مصطفی خان 1026
16- سلطان عثمان خان ثانی 1027
17 -سلطان مرادخان رابع 1032
18- سلطان ابراهیم خان 1049
19- سلطان محمدخان رابع 1058
20- سلطان سلیمان خان ثانی 1099
21- سلطان احمدخان ثانی 1102
22- سلطان مصطفی خان ثانی 1106
23- سلطان احمدخان ثالث 1115
24- سلطان محمدخان 1143
25- سلطان عثمان خان ثالث 1168
26- سلطان مصطفی خان ثالث 1171
27 -سلطان عبدالحمید خان 1187
28- سلطان سلیم خان ثالث 1203
29- سلطان مصطفی خان رابع 1222
30- سلطان محمودخان ثانی 1223
31- سلطان عبدالمجید خان 1255
32- سلطان عبدالعزیزخان 1277
33- سلطان مرادخان خامس 1293
34- سلطان عبدالحمیدخان ثانی 1293
35- سلطان محمد خامس 1327
36- سلطان محمد سادس 1336
37 -سلطان عبدالمجید ثانی 1341
38- سلطان عبدالعزیز ثانی 1342
و رجوع به آل عثمان و معجم الانساب ج 2 ص 139-140 شود.

118