معنی اوستا

اوستا. (اِ) اوستاد. استاد:
هرکه گیرد پیشه ٔ بی اوستا
ریشخندی شد بشهر و روستا.
مولوی.
|| (اِخ) اوستا. کتاب دینی زردشت:
علم معنی از کتاب اوستا
حاصلت ناید مکش چندین عنا.
اسیری لاهیجی.

اوستا. [اَ وِ] (اِخ) (زبان...) رجوع به اوستائی شود.

اوستا. [اَ وِ] (اِخ) (بمعنی اساس، بنیاد، متن اصلی، پناه و یاوری) در پهلوی اوستاک در متون تاریخی عربی بستاه، البستاه ابستا، الابستا و الابستاق آمده است. کتاب مذهبی ایرانیان قدیم و زردشتیان و یکی از آثار قدیمی و شایدقدیم ترین اثر مکتوب مردم ایران است. تعیین زمان و قدمت آن بسته به تعیین زمان زردشت میباشد. این کتاب در قدیم ظاهراً بسیار بزرگ بوده است و در روایات اسلامی آمده است که بر روی دوازده هزار پوست گاو نوشته شده بوده است که اسکندر آنرا سوزاند. در زمان بلاش (اول) اشکانی و سپس در دوره ٔ ساسانیان (در زمان اردشیر بابکان بوسیله ٔ تنسر و پسرش شاپور بوسیله ٔ آذربد مهر سپندان) بجمعآوری و ترتیب و تدوین اوستا پرداختند. و گویند اوستای کنونی یک پنجم آن است. در زمان ساسانیان تفسیری بزبان پهلوی بر اوستا نوشتند که آنرا زند گویند و غالباً اوستا را با کلمه ٔ زند با هم می آورند وسپس شرحی بر زند نوشتند و آنرا پازند نامیدند که زبانش پاکتر و روان تر از زبان زند میباشد. یعنی هزوارش در آن وجود ندارد اوستا دارای 21 نسک و در پنج قسمت است. یسنا (دارای 72 فصل که 17 فصل آن گاتها را تشکیل می دهد)، ویسپرد، وندیداد، یشتها، خرده اوستا. قسمتهای مختلف اوستا در زمانهای مختلف و بوسیله ٔ اشخاص نوشته شده است و گویند فقط گاتها از خود زردشت است. اوستا مشتمل است بر نیایش اهورمزدا و امشاسپندان و ایزدان و موضوع های اخلاقی و دینی و داستانهای ملی و غیره. اوستا ظاهراً اول بار در قرن 18 م. بوسیله ٔ آنکتیل دوپرون بزبان فرانسوی ترجمه و در 1771م. در سه جلددر پاریس منتشر شد و سپس مستشرقین بزرگ و بخصوص آلمانها به این کتاب توجه خاص کردند و همه ٔ کتاب و یا قسمتی از آنرا ترجمه کردند مانند اشپیگل (ترجمه ٔ آلمانی، سه جلد 1852-1863م. لایپزیک)، دو هارله (ترجمه ٔ فرانسوی 1881م. پاریس) و دارمستتر (ترجمه ٔ فرانسوی سه جلد 1892-1893 پاریس) فریتس ولف (ترجمه ٔ آلمانی 1910 استراسبورگ) بارتولومه، گلدنر و غیره. یشتها (در دو مجلد) و یسنا (در دو مجلد) و گاتها و وندیداد بفارسی ترجمه شده و در بمبئی و ایران بطبع رسیده است. (از دایرهالمعارف فارسی). بگفته ٔ دین کرت در عهد هخامنشیان دو نسخه از اوستا در ایران بوده است که اسکندر یکی را در آتش سوزی استخر سوخته و نسخت دیگر را اسکندربا خود برده و آنچه راجع بطب و نجوم و فلسفه و جغرافیا و جز آن بوده بیونانی نقل داده و بخشهای دیگر ازمیان رفته است. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا). اوستا در یک عصر و بیک زبان نوشته نشده. قسمتی که بزردشت منسوب است و قدیم ترین جزء اوستاست موسوم به گات ها میباشد و آن هفده سرود است. (یادداشت ایضاً). بر حسب روایات در سال سی امین سلطنت گشتاسب، زردشت این کتاب را بر 12 هزار پوست گاو بخط زرین به گشتاسب عرضه میکند و او دین زردشت می پذیرد. اوستا دارای هشتادوسه هزار کلمه است و تفسیر پهلوی اوستا که در دوره ٔ ساسانیان شده است امروزه متجاوز از یکصدوچهل هزار کلمه است. در زمان شاهان ساسانی بگرد کردن پراکنده های اوستا پرداخته اند و تنها 348 فصل بدست آمده است از محفوظات موبدان و آنرا به بیست ویک نسک بخشیده اند و از اوستای ساسانی نیز امروز ظاهراً بیش از یک ربع آن در دست نیست.

خط اوستا. [خ َطْ طِ اَ وِ] (ترکیب اضافی، اِ مرکب) از خطوط قدیمه و کاملاً الفبائی است. (تاریخ ایران باستان ص 16). خطی است که با آن اوستا را نوشته اند. رجوع به اوستا در این لغت نامه شود.

خرده اوستا. [خ ُ دَ / دِ اَ وِ] (اِخ) نام قسمتی از اوستای حاضر است که در زمان شاپور دوم ساسانی نوشته شده برای نماز و ادعیه ٔ روزانه و ایام متبرکه ٔ ماه و جشن های دینی و جز آن، این ادعیه و صلوات را آباذرباد مهراسپندان موبدان موبد عصر شاه پور دوم از اوستا گرد کرده بهدینان را. (یادداشت بخط مؤلف). راجع به خرده اوستا و رابطه ٔ آن با سایر فصول اوستا مطالبی در زیر بطور مختصر از کتاب یشتها آورده میشود: اوستا مرکب است از پنج کتاب یا جزء: اول، یسنا که مهمترین قسمت کتاب مقدس است و دارای 72 فصل یا «ها» می باشد، پنج گاتها جزء آن است. دوم، ویسپرد که مجموعه ای است از ملحقات یسنا که ازبرای مراسم دینی ترتیب داده شده است و آن مشتمل بر 24 فصل یا «کرده » می باشد. سوم، وندیداد که مطالب عمده ٔ آن راجع بقوانین مذهبی است و هر یک از 22 فصل آنرا یک فرگرد گویند. چهارم، یشت. پنجم، خرده اوستا که ازبرای نماز و ادعیه ٔ اوقات روز و ایام متبرکه ٔ سال و اعیاد مذهبی و غیره ترتیب داده شده است، مندرجات خرده اوستا مثل سایر جزوات اوستا محدود بحدی نیست، بسا از نسخ خطی قدیم دارای ادعیه ای است که در نسخه ٔ دیگر نیست، همچنین قاعده ای ندارد که چند تا از یشتهاباید در جزء آن باشد ولی بدون استثناء تمام نسخ دارای هرمزدیشت و سروش یشت می باشد و بسا هم کلیه ٔ یشتها را جزء خرده اوستا می شمرند. بنابراین کلیه ٔ اوستا مرکب از چهار کتاب می باشد. (از کتاب یشتها ج 1 ص 14).
در حاشیه ٔ برهان قاطع چ آمده است: خرده اوستا در پهلوی Apastak Xortak بمعنی اوستای کوچک (یا مختصر)، این کتاب دینی را آذربد مهراسپند موبدان موبد عهد شاپور دوم (310- 379 م.) تدوین کرد و آن برای نماز و ادعیه ٔ اوقات روز و ایام متبرک ماه و اعیاد مذهبی سال و دیگر مراسم تخصیص داده شده. مطالب و دعاهای آن از اوستای بزرگ استخراج شده است. همه ٔ مندرجات خرده اوستا، بزبان اوستایی نیست بلکه بخش بزرگی از آن بزبان پازند و متعلق به ازمنه ٔ متأخر است.

یسنا، اوستا، ویسپَرد، وَندیداد، یشتا، خرده اوستا. [خوانش: (اَ وِ) (اِ.) کتاب دینی زرتشتیان که شامل پنج بخش می باشد. ]

کتاب مقدس زردشتیان که امروزه یک‌پنجم از اصل آن باقی مانده است،

کتاب زرتشت

کتاب دینی زرتشتیان

گات، یسنه، یشت، ویسپرد، وندیداد، خرده اوستا

زرتشت

Master

پسرانه، نام کتاب آسمانی زردشت، نام کتاب مقدس زرتشتیان

کتاب مذهبی زرتشتیان

اَوِسْتا، نام کتاب آسمانی زردشتیان است که 21 قسمت داشته و امروزه فقط پنج قسمت آن باقیمانده که عبارتست از یَسْنا، وِیْسْپرد -وَندیداد، خُرده اَوستا، یَشْت ها. (گاتها قسمتی از یَسْنا میباشد)،

468