معنی یده

یده. [ی َ دَ / دِ] (اِ) سنگی که برف و باران به طریق افسونگری بر وی نمودار شده. (ناظم الاطباء). || برف و باران آوردن را گویند به طریق عمل سحر و ساحری و این عمل در ماوراءالنهر شهرت دارد. (برهان) (ناظم الاطباء). برف و باران آوردن را گویند. (از آنندراج): هرگاه باران می خواست [یافث] به وسیله ٔ آن سنگ سحاب عنایت الهی در فیضان می آمد و اعراب آن سنگ را حجرالمطر و عجمیان سنگ یده و ترکان جده تاش گویند. و حالا نیز سنگ یده در مغولان و ازبکان بسیار پیدا میشود و به سبب آن باران می بارد. (حبیب السیر چ خیام ج 3 ص 2). و رجوع به جدامیشی شود.

یده جی. [ی َ دَ / دِ] (ص مرکب) یده چی. (ناظم الاطباء). رجوع به یده چی و یده شود.

یده چی. [ی َ دَ / دِ] (ص مرکب) یده جی. آنکه افسونگری می کند برای نمایش یده. (ناظم الاطباء). رجوع به یده شود.

سنگ یده. [س َ گ ِ ی َ دَ / دِ] (ترکیب اضافی، اِ مرکب) سنگی که در بدن حیوانات تولید گردد. (ناظم الاطباء). || سنگی است که هرگاه عزیمت بر آن خوانده بر کف دست مقابل آسمان کنند ابر و باران بسیار ببارد و این عمل در ترکان شایع است. حجرالمطر. (از آنندراج):
اشک را موی کشان تا سر مژگان آورد
کار سنگ یده از ناله ٔ نی می آید.
صائب (از آنندراج).
عاشق که چو باران نکند گریه ندیدم
سنگ دل خوبان همه سنگ یده باشد.
محسن تأثیر (از آنندراج).
باعث ریزش مژگان سرشکم شده ست
دل سنگین تو سنگ یده را می ماند.
میرزا رضی (از آنندراج).

یده چی گری. [ی َ دَ / دِ گ َ] (حامص مرکب) عمل نمایش برف و باران به طور ساحری. (ناظم الاطباء). رجوع به یده و یده چی شود.

نوعی سِحر که در آن با استفاده از سنگ‌های مخصوصی برف و سرمای شدید ایجاد می‌کردند و بیشتر توسط مغولان انجام می‌شد، جدامیشی: اشک را موی‌کشان بر سر مژگان آورد / کار سنگ یده از نالهٴ نی می‌آید (صائب: ۷۸۴)،

نوعی از جادوگری

یده

‌یده

یده

(یَ دِ) (اِ.) ایجاد برف و باران با سحر و جادو.

(~.) (ص مر.) جادوگری که ایجاد برف و باران با سحر و جادو را می داند.

و دست خود را (از گریبان) بیرون آورد؛ سفید (و درخشان) براى بینندگان بود!

و دست خود را (در گریبان فرو برد و) بیرون آورد، و در برابر بینندگان سفید و روشن بود.

یده

19