معنی وانیلین
فرهنگ فارسی هوشیار
فرانسوی جرموجین جرموجین از نیامه گرفته می شود و چون بویی دلپذیر دارد در شیرینی پزی و ساختن بستنی به کار می رود در ایران فارسی گویان واژه ای وانیل یا نیامه را که از خانواده ی جر موج (ثعلب) است به جای وانیلین یا جرموجین به کار می برند (اسم) ماده معطری که بشکل بلورهای ریز سوزنی شکل سفید رنگ سطح خارجی وانیل را پوشانده و بعلاوه از پوست میوه و سایر انساج گیاه وانیل استخراج میوشد و پس ازتبلور بشکل سوزنهای ریز سفید کوچک در میامد نام شیمیائیش آلدیید متوکسی - پروتو کاتشیک است بلورهایش در 84 درجه گرما ذوب میشود و بمقدار زیاد در آب گرم و بمقدار کم در آب سرد محلولند ولی در الکل و کلروفرم و اتر و روغن ها بخوبی محلول است بسیار معطر و دارای طعم سوزاننده است وانیلین علاوه بر آنکه بوی بسیار دلپذیری که دارد در قنادی معطر ساختن شکلات و نبات هاو غیره و در تهیه لیکورها مصرف میشود و دارای اثر نیرو دهنده و ضد عفونی کننده نیز میباشد سابقا نیز بعنوان تقویت نیروی باه وضد تشنج مصرف میشد. توضیح وانیلین را غالبا در بازار و تداول عامه وانیل مینامند.
وانی
به آخر کلمات ملحق شود دال بر محافظت و نگهبانی پالیز وانی خوکوانی دشتوانی گله وانی. شباهت و مانندگی. توضیخ درین نوع کلمات درحقیقت ((ی)) (حاصل مصدر) به آخر کلمات مختوم به - وان ملحق شده. وانیل: گیاهی است بالا رونده از تیره ثعلب که درای ساقه استوانه ای و برگهای کامل و تقریبا بدون دمبرگ است رگبرگهایش موازی است. این گیاه بومی آفریقا و نواحی شرق مکزیک است ولی امروزه در غالب نقاط گرم کاشبه میشود گلهایش مجتمع بصورت سنبه درانتهای ساقه قرار میگیرند و متمایل به سبز میباشند میوه اش به درازای 12 تا 15 سانتی متر است جدار میوه ضخیم و گوشت دارو بویش بسیار قوی و مطبوع و معطر و طعمش کمی شیرین است درون میوه تعداد زیادی دانه های بسیار کوچک و سیاه رنگ جای دارد سطح خارجی میوه شیار دار برنگ قهوه ای تیره است این گیاه خصوصا میوه اش دارای مواد چرب و معدنی و مواد زرین و مواد معطر مختلفی است که مهمترازهمه وانیلین است، وانیلین. الف - میوه. ب - مقطع میوه. ج - دو دانه وانیل
فرهنگ معین
[فر.] (اِ.) ماده معطری که به شکل بلورهای ریز سوزنی شکل سفید رنگ سطح خارجی وانیل را پوشانده و به علاوه از پوست میوه و سایر انساج گیاه وانیل استخراج می شود و پس از تبلور به شکل سوزن های ریز سفید کوچک درمی آید، بسیار معطر و دارای طعم سوزاننده است.
حل جدول
واژه پیشنهادی
ویدریش تیمان
انگلیسی به فارسی
(ش) وانیلین
لغت نامه دهخدا
عنبر سایل. [عَم ْ ب َ رِ ی ِ] (ترکیب وصفی، اِ مرکب) عنبر ذوب شده. عنبر مایع. || (اِ مرکب) درختی است از تیره ٔ انجیلی هاکه بحالت وحشی در برخی نواحی یونان، ترکیه و سوریه روئیده میشود. و چون درخت زیبایی است بعنوان زینت درباغها نیز کشت می گردد. ارتفاع انواع این درخت بین 40 تا 50 و گاهی تا 60 متر می رسد. بجهت تزیین خیابانها نیز به کار می رود. برگهای آن بزرگ و پنجه ای و شامل 5 تا 7 تقسیم نامساوی و مضرس است. از سلولهای ترشحی این گیاه سقزهای روغنی به دست می آید که از آن موادی، از قبیل استورزینول و اسید سینامیک و وانیلین به دست می آورند. و از سقز روغنی این گیاه جهت ضدعفونی کردن و التیام زخمها و مداوای جرب، و در استعمال داخلی در جهت کم کردن ترشحات قصبهالریه به کار می رود. نوعی از این درخت در نواحی مختلف آمریکا می روید و سقز روغنی مستخرج از آن به نام سقز روغنی آمریکائی مشهور است. شجرهالمیعه الامریکیه. (از فرهنگ فارسی معین).
الکل متیلیک
الکل متیلیک. [اَ ک ُ م ِ] (ترکیب وصفی) الکل متیلیک یا متانل OH-CH3 از متان مشتق میشود. در عده ٔ بسیاری از اترهای طبیعی وجود دارد (گایاکول وانیلین) که در آنها باقیمانده ٔ الکلی OCH3- بنام متوکسیل موسوم است. این الکل را از تقطیر چوب بدست می آورند و آن را بنام عرق چوب میخوانند.نخستین بار در 1812 م. توسط تایلور کشف شد، آنگاه دوما روی آن مطالعاتی کرد و سرانجام برتلو ترکیب مصنوعی آن را برقرار کرد.
خواص الکل متیلیک: این الکل مایعی است با بوی مطبوع (در صورت خلوص) ْ134 -= F (نقطه ٔ انجماد) و نقطه ٔ غلیان /4ْ66 = E وزن مخصوص 0/814 = d و با آب به هر نسبتی مخلوط میشود، عده ٔ بسیاری از اجسام بخصوص چربیها را در خود حل میکند و در مجاورت اکسیژن بخوبی میسوزد و در اثر مواد اکسیدکننده به الدهید متیلیک HCHO و یا اسید فرمیک HCooHتبدیل میشود.
اگر بخار این الکل را در روی پتاس یا از آن بهتر، آهک و پتاس عبور دهند ئیدرژن و فرمیات پتاس تولید میشود. از آب گرفتن دو مولکول این الکل، اکسید متیل تولید میگردد، و مانند تمام الکلها با اسیدها تولید اترسل میکند.
مورد استعمال: الکل متیلیک در پزشکی مصرفی ندارد ولی ماده ٔ آغازی جهت تهیه ٔ اجسام بسیاری است و سمیت آن از الکل اتیلیک بیشتر است. این الکل را برای غیرطبیعی کردن الکل اتیلیک و تهیه ٔ ورنی، لاک، کلرور متیل، فرمل و مشتقات دیگر متیله بکار میبرند. رجوع به شیمی مختصر آلی پریمن صص 199- 201 شود.
معادل ابجد
157