معنی طینت | جدول یاب

لغت نامه دهخدا

طینت

طینت. [ن َ] (از ع، اِ) طینه. سرشت. (منتهی الارب) (آنندراج). فطرت، جبلت، خلقت، طبع، طبیعت، خمیره، آب و گل، گل آدمی، غریزه، نهاد، عنبرسرشت از صفات اوست. (آنندراج):
عدل را در طینت آدم مخمر کرد حق
تا برآری خلق را از ظلم چون موی از خمیر.
سوزنی.
مرکب عزمش بگذشت و اثر کرد و گذاشت
طینت هفت زمین زآن اثر آمیخته اند.
خاقانی.
همگنان گفته اند طینت آل سامان به آب کرم و لطف سرشت و عفو و اغتفار و اغماض ملوک ایشان... متعارف بوده است. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 100). سلطان از سرگرمی که در طینت پاک او مجبول بود اورا امان داد. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 205).
هر کسی بر طینت خود می تند.
مولوی.
آن روی نمایدش که در طینت اوست
آئینه ٔ کج جمال ننماید راست.
سعدی.
و رجوع به ج 2 شعوری ص 168 شود.
- بدطینت، بدنهاد.
- خُبث ِ طینت، ناپاکی سرشت.
|| خوی. (منتهی الارب) (آنندراج). شیمه. || اندکی از گِل. (غیاث اللغات) (آنندراج). یکی از گِل. || سفالیست بی آب. (آنندراج). || (اصطلاح فلسفه) هیولی. ماده. عنصر. یکی از نامهای علت مادیه است. (کشاف اصطلاحات الفنون). اُسطقس. مایه. || مقیاسی است از نقدینه ٔ طلا. بیرونی در کتاب الجماهر گوید: یک طینه ٔ طلا مساوی است با 16 ماشجه که هر ماشجه عبارتست از چهار دانگ طلا (اربع دوانیق ذهب). (الجماهر چ حیدرآباد ص 36).

طینت. [ن َ] (ع اِ) سرشت. طینه. رجوع به طینه شود.

نیک طینت

نیک طینت. [ن َ] (ص مرکب) خوش ذات. (ناظم الاطباء).نیک سرشت. نکوسرشت. پاک نهاد. پاکیزه طینت. نیک جبلت.

ناقص طینت

ناقص طینت. [ق ِ ن َ] (ص مرکب) رجوع به ناقص خلقت و ناقص الخلقه شود.

پاک طینت

پاک طینت. [ن َ] (ص مرکب) پاک سرشت. پاک نهاد. پاک فطرت.

خوش طینت

خوش طینت. [خوَش ْ / خُش ْ ن َ] (ص مرکب) نیک نهاد. نیکونهاد. (یادداشت مؤلف). خوب سرشت. پاک نهاد.

خشک طینت

خشک طینت. [خ ُ ن َ] (ص مرکب) کسی که از او انتفاع نتوان کرد. ممسک. خشک پهلو. خشک نهاد. (آنندراج):
از خشک طینتان مطلب جز جواب خشک.
صائب (از آنندراج).

نازک طینت

نازک طینت. [زُ ن َ] (ص مرکب) نازک طبع. نازک طبیعت. حساس. نازپرورده:
مغیلان پای نازک طینتان را در حنا دارد
چه غم دارد ز خارآن کس که آتش زیر پا دارد.
طالب (از آنندراج).