معنی شیز | جدول یاب

فرهنگ عمید

شیز

آبنوس: ز دیبا و خز هشتصد تخته نیز / همان تخت‌ها کرده از چوب شیز (فردوسی: ۶/۷۱)،

لغت نامه دهخدا

شیز

شیز. (معرب، اِ) چوبی هندی که از آن طبق می سازند. (ناظم الاطباء). چوب سیاه. (یادداشت مؤلف). چوبی است سیاه که از وی کاسه ها سازند، یا آن آبنوس است یا ساهم یا چوب جوز. (منتهی الارب) (از اقرب الموارد). آبنوس. (ناظم الاطباء) (مهذب الاسماء) (یادداشت مؤلف). آبنوس را گویند، و آن چوبی باشد سیاه که از آن چیزها سازند. (برهان). آبنوس، و گفته اند چوبی است که از آن کمان سازند، و از این سبب بر کمان نیز اطلاق کنند. (انجمن آرا) (آنندراج):
شیز و شبه ندیدم مشک و سیاه و قیر
مانند روزگار من و زلفکان تو.
منصور منطقی.
یکی دخمه کردند از شیز و عاج
بیاویختند از بر گاه تاج.
فردوسی.
ز دیبا و خز چارصد تخت نیز
همه تخته ها کرده از چوب شیز.
فردوسی.
فروبرده از شیز و صندل عمود
یک اندر دگر بافته چوب عود.
فردوسی.
یکی گنبد از آبنوس و زجاج
به پیکر ز پیلسته و شیز و ساج.
فردوسی.
به بیگانگان هم نشاید بنیز
نجوید کسی عاج در چوب شیز.
فردوسی.
همی برفزودی بر آن چند چیز
ز زرّ و ز سیم و ز عاج و ز شیز.
فردوسی.
چو پوشید شب عاج گیتی به شیز
پراکند بر سبز مینا پشیز.
اسدی.
ز مشک سلسله داری نهاده بر خورشید
ز شیز دایره داری کشیده بر دیبا.
معزی.
|| کمان و قوس. (ناظم الاطباء) (فرهنگ فارسی معین). کمان تیراندازی. (از برهان). کمان. (صحاح الفرس) (از آنندراج) (از انجمن آرا):
چو با تیغ نزدیک شد ریو نیز
به زه برکشید آن خمانیده شیز.
؟ (از انجمن آرا).
|| درخت گردکان. (ناظم الاطباء). درخت گردو. (فرهنگ فارسی معین). چوب گردو (شاید از جوز و گوز). (یادداشت مؤلف).

شیز. (اِخ) ناحیه ای است در آذربایجان بین مراغه و زنجان. (از معجم البلدان). نام شهری در مغرب ایران که نام قدیم آن گزن بوده و زردشت بدانجا زاده است. (یادداشت مؤلف). ناحیه ای است به آذربایجان. (منتهی الارب).

شیزی

شیزی. [زا] (ع اِ) شیز. چوبی سیاه درخشان که از آن طبق می سازند. (ناظم الاطباء) (از آنندراج). به معانی شیز است. (منتهی الارب) (از اقرب الموارد). رجوع به شیز شود. || آبنوس. (ناظم الاطباء) (مهذب الاسماء) (از آنندراج). || درخت گردکان. (ناظم الاطباء). چوب جوز. (آنندراج). رجوع به شیز شود.