معنی شستم خبردار شد

مطلع و باخبر شدن

آگاه، هشیار

شستم. [ش َ ت ُ] (ص نسبی، اِ مرکب) شستمین. صفت توصیفی عددی، چیزی که در مرتبه ٔ شصت واقع شده باشد. (ناظم الاطباء):
به شستم سال چون ماهی در شستم
به حلقم در، تو ای شستم قوی شستی.
ناصرخسرو.
رجوع به شست و شستمین شود.

خبردار. [خ َ ب َ] (نف مرکب) مطلع. بااطلاع. بیدار. هشیار. آگاه. (از ناظم الاطباء). خبیر:
بدین چربی زبانی کرده در کار
نه ای از بازی شیرین خبردار.
نظامی.
ز تعظیم آن زن خبردار بود
که با ملک و با مال بسیار بود.
نظامی.
گفت چه گوئی که ایشان از همه چیز خبردار باشند و پیوسته بکار دین مشغول اند. (تذکره الاولیاء عطار ج 2 ص 336).
عالم بی خبری طرفه بهشتی بوده ست
حیف و صد حیف که ما دیر خبردار شدیم.
صائب.
|| خبردهنده. مطلعکننده. آگاه کننده. (ناظم الاطباء). مخبر.

خبردار. [خ َ ب َ] (فعل امر) اصطلاحی است مر سربازان و نظامیان را که بدان وسیله آمر زیردستان را آماده برای انجام فرمانی می کند. || کلمه ای است امر که در آگاه کردن کسی استعمال کنند یعنی حذر کن و آگاه باش. (ناظم الاطباء). مواظب باش، آگاه باش، برو! بیا! کلمه ای است گفته میشود تا مردمان راه برای حمل چیزی دهند که از تصادم با آن ممکن است زیانی حاصل شود. (یادداشت بخط مؤلف).
- خبردار بودن، بااطلاع بودن. باخبر بودن. آگاه بودن:
ز تعظیم آن زن خبردار بود
که با ملک و با مال بسیار بود.
نظامی.
-|| مواظب بودن. در انتظار امری بودن. آماده ٔ پذیرش امری بودن.

خبردار نمودن. [خ َ ب َ ن ُ / ن ِ / ن َ دَ] (مص مرکب) مطلع کردن. آگاهی دادن. خبردار کردن. رجوع به خبردار کردن شود.

خبردار گفتن. [خ َ ب َ گ ُ ت َ] (مص مرکب) بردابرد گفتن. || هشدار دادن.

خبردار شدن. [خ َ ب َ ش ُ دَ] (مص مرکب) مطلع شدن. (از ناظم الاطباء). اطلاع یافتن. آگهی یافتن. واقف شدن. هوشیار شدن. بیدار شدن. (از ناظم الاطباء):
عالم بی خبری طرفه بهشتی بوده ست
حیف و صد حیف که ما دیر خبردار شدیم.
صائب.

خبردار کردن. [خ َ ب َ ک َ دَ] (مص مرکب) آگاهی دادن. اطلاع دادن. (از ناظم الاطباء):
وگر دانم که عاجز گشتم از کار
کنم باری شهنشه را خبردار.
نظامی.
زی پدرش رفت و خبر دار کرد
تا پدرش چاره ٔ آن کار کرد.
نظامی.
همان یار خود را خبردارکرد
که اونیز خورد آب از آن آبخورد.
نظامی.
|| فهمانیدن. || هوشیار کردن. || پند دادن. (از ناظم الاطباء).

چیزی که در مرتبه شصت واقع شده باشد

(صفت) آنکه خبر از امری دارد: مطلع آگاه، فرمانی است که سرباز یا ورزشکار بر اثر آن باید دو کف پاها را بهم چسبانده راست و مستقیم بایستد بطوریکه سنیه پیش و شکم عقب و سر بالا باشد.

این عبارت کنایه از این است که: به او الهام شد، پیش بینی کرد، از موضوع اطلاع یافت. این مثل غالبا هنگامی به کار می رود که دو یا چند نفر بدون اطلاع و در نظر گرفتن منافع شخصی مورد نظر تصمیم بگیرند کاری را انجام دهند ولی شخصی مورد نظر از نقشه آنها آگاه شود و در مقام جلوگیری از اقدام حریفان به منظور تامین منافع و مصالح خویش بر آید در چنین موقع که اسرار فاش و اعمال پنهانی آشکار گردید اصطلاحا می گویند:" فلانی شستش خبردار شد" یعنی فهمید که چه می خواهیم بکنیم یا چه می خواهند بکنند.

واژه شست معانی و مفاهیم مختلفی دارد از جمله:
قلابی از آهن که ماهیگیران با آن ماهی می گیرند. این قلاب آهنی را که به معنی دام آمده مجازا شست می گویند.
به کاربردن واژه شست در مورد قلاب ماهیگیری شاید ناشی از این باشد که چون شست یعنی انگشت ابهام ماهیگیر در داخل یک سر قلاب ماهیگیری قرار دارد به همان مناسبت که زهگیر کمان را شست می گویند این قلاب ماهیگیری را نیز شست گفته اند.
به طوری که می دانیم هنگامی که قلاب ماهیگیری در داخل دریا یا رودخانه در حلقوم ماهی فرو رفت ماهی به تکاپو می افتد شاید خلاصی پیدا کند. در این موقع صیاد ماهیگیر قبل از هر چیزی شستش خبر دار می شود یعنی انگشت ابهامش بر اثر جست و خیز ماهی در دریا یا رودخانه تکان می خورد و صیاد می فهمد که ماهی در دام افتاده است.
پس بلافاصله قلاب را بالا می کشد و ماهی صید شده را از قلاب جدا کرده و در سبد می اندازد.

کسی که از امری خبر دارد، باخبر، مطلع، بااطلاع، آگاه،
(شبه جمله) فرمان ایستادن به حالت خبردار،
(صفت) راست و منظم ایستاده برای ادای احترام،
(صفت، اسم) [قدیمی، مجاز] جاسوس،

(ص مر.) باخبر، آگاه، (اِ.) وضع یا کیفیت ایستادن به حالت راست، پاها چسبیده به هم و دست ها چسبیده به پهل و و سر در حالت قایم. [خوانش: (~.) [ع - فا.]]

صفت آگاه، مستحضر، مطلع، واقف، هشدار، ایستاده، فرمان ادای احترام

2111