معنی ستردن | جدول یاب

لغت نامه دهخدا

ستردن

ستردن. [س ِ / س ُ ت ُ دَ] (مص) (از: ستر+ دن، پسوند مصدری) رجوع کنید به ستوردن. (حاشیه ٔ برهان قاطع چ معین). محو. (مجمل اللغه) (تاج المصادر بیهقی) (ترجمان القرآن) (دهار). محو کردن. نابود کردن. (ناظم الاطباء). زدودن:
به لشکر چنین گفت هومان گرد
که اندیشه از دل بباید سترد.
فردوسی.
بهومان چنین گفت سهراب گرد
که اندیشه ازدل بباید سترد.
فردوسی.
ز بد گوهران بد نباشد عجب
نشاید ستردن سیاهی ز شب.
فردوسی.
جمله زنگار همه هند بشمشیر سترد
ملکت هند بدو سخت حقیر آمد و خرد.
منوچهری.
دروغ از بنه آبرو بسترد
نگوید دروغ آنکه دارد خرد.
اسدی.
بسترد نگار، دست ایام
زین خانه ٔ پرنگار معمور.
ناصرخسرو.
بنویسد آنچه خواهد و خود باز بسترد
بنگر بدین کتابت پر نادر و عجب.
ناصرخسرو.
پیش دانا بآستین دست حق
روی حق از گرد باطل بسترم.
ناصرخسرو.
میبایست که رسول خدای... نام خود از رسالت بنستردی. (کتاب النقض ص 364). محمدبن عبداﷲ گفت بستر و بنویس امیرالمؤمنین علیه السلام امتناع کرد... (کتاب النقض ص 363).
نقش طبیعی سترد روزگار
نقش الهی نتواند سترد.
انوری.
عشق از دل من توان ستردن
گر ریگ زمین توان شمردن.
نظامی.
زنگ هوا را بکواکب سترد
جان صبا را بریاحین سپرد.
نظامی.
دردا و دریغا که ستردند بیک بار
از دفتر عمر آیت عقل و بصر من.
عطار.
سیلاب قضا نسترد از دفتر ایام
اینها که تو بر خاطر سعدی بنوشتی.
سعدی.
آبی بروزنامه ٔ اعمال ما نشان
باشد توان سترد حروف گناه ازاو.
حافظ.
|| حک کردن. || برکندن. || بریدن. || خراشیدن. (ناظم الاطباء). || پاک کردن. تمیز کردن: و دستاری داشت [پرویز] که دست ستردی و بر آتش افکندی و نسوختی. (تاریخ طبری ترجمه ٔ بلعمی).
چون قدح گیریم از چرخ دوبیتی شنویم
بسمن برگ چو می خورده شود لب ستریم.
منوچهری.
نوک کلک شاه را حورا بگیسو بسترد
غالیه زلفین حورا برنتابد بیش از این.
خاقانی (دیوان چ سجادی ص 339).
|| تراشیدن. (برهان) (شرفنامه) (آنندراج). مو تراشیدن. (غیاث): عایشه گفت مکشید او را که مردی پیر است. و با پیغمبرصلی اﷲ علیه و سلم صحبت داشته است. پس او را بیاوردند و ریش وی بستردند و روی ساده بماند و او را دست باز داشتند. (تاریخ طبری ترجمه ٔ بلعمی). عکاشه سر سترده بود زیرا که ماه رجب بود و اندر آن ماه کس حرب نکردی. (تاریخ طبری ترجمه ٔ بلعمی). و مردمان وی [بهندوستان] موی سر و ریش بسترند. (حدود العالم). اما نزدیک من آن است که موی او بسترند و روی او سیاه کنند. (سندبادنامه ص 330).
موی تراشی که سرش می سترد
موی بمویش بغمی می سپرد.
نظامی.

خون ستردن

خون ستردن. [س ِ ت ُ دَ] (مص مرکب) دور کردن خون از چیزی بوقت شستن. (آنندراج).

مو ستردن

مو ستردن. [س ُ / س ِ ت ُ دَ] (مص مرکب) موی ستردن. موی تراشیدن. تراشیدن موی سر را. (از یادداشت مؤلف). تحلیق. تحلاق. (منتهی الارب). و رجوع به موسترده شود.

نام ستردن

نام ستردن. [س ِ ت ُ دَ] (مص مرکب) محو کردن. پاک کردن. زایل کردن:
نام شب از صحیفه ٔ ایام بسترد
از رای تو اجازت اگر یابد آفتاب.
انوری.
ما نام خود ز صفحه ٔ دلها سترده ایم
از دفتر جهان ورق باد برده ایم.
صائب.
- نام از جهان ستردن، اعدام. محو کردن. نیست و نابود کردن. معدوم ساختن:
به جشن فریدون و نوروزجم
که شادی سترد از جهان نام غم.
نظامی (از آنندراج).

موی ستردن

موی ستردن. [س ِ / س ُ ت ُ دَ] (مص مرکب) موی استردن. موی تراشیدن. (یادداشت مؤلف). تزلیق. (تاج المصادر بیهقی). موس. سَبْد. مَلْط. اسباد. تسبید. (منتهی الارب). زلق. (تاج المصادر بیهقی). حلق. (دهار) (ترجمان القرآن):
مزد کردم پسری موی ستر را یک روز
نتوانست به یک هفته از او موی سترد.
سوزنی.
متقوت، موی سترده. (منتهی الارب). حلق، موی ستردن و زیر گلو را زدن. (از تاج المصادر بیهقی). ورجوع به موی تراشیدن و موی ستر شود.