داروین. [دارْ] (اِخ) چارلز روبرت. طبیعی دان انگلیسی، نویسنده ٔ کتاب معروف «اصل انواع »، روز دوازدهم فوریه ٔ 1809 م. در شهر «شریوسباری » متولد شد. او فرزند روبرت وارینگ و نوه ٔ دکتر اراسمومس داروین، و مادرش که در 1817 م. درگذشت، دختر «جوسیا وج وود» بود. چارلز چنین می انگاشت که کامیابی او در زندگی بستگی به این دارد که دلباخته ٔ علم باشد و در تحقیق هر امر ثبات و شکیبایی پیوسته داشته باشد. داروین ابتدا در مدرسه ٔ شریوسباری زیر نظر دکتر باتلر تحصیل کرد و در سال 1825 م. بمنظور تحصیل پزشکی که هرگز با طبیعت او جور نمی آمد، به ادینبورگ سفر کرد. در 1828 م. پدرش برای اینکه او یک مرد روحانی شود، او را به دانشسرای مسیحی دانشگاه کمبریج فرستاد. چارلز در 1831 م. این رشته را تمام کرد. او چه در ادینبورگ و چه در کمبریج موفق شد توجه دانشمندان بزرگی مانند روبرت ادموندگراند ویلیام ماک گیلیوراری، جان استونس هنسلو، و آدام سجویک، را بخود جلب کند.از دسامبر 1831 تا اکتبر 1836 م. داروین در بیگل بعنوان عضو طبیعی دان هیأت اعزامی بررسی کار میکرد. این هیأت در علوم طبیعی تحقیق می کرد و راه جزایر و اقیانوسها را در پیش گرفته بود و پس از مطالعه ٔ جزایر اقیانوس اطلس بسواحل آمریکای جنوبی رهسپار شد و سپس ازآنجا بسوی تاهیتی، نیوزلاند، استرالیا، گیلینگ آیلند، سنت هلن و برزیل رفت و پس از یک سفر طولانی بانگلستان بازگشت. در پایان این سفر، داروین مجموعه ای در چند جلد بعنوان «یادداشتهای طبیعی دان » انتشار داد. این سفر راه زندگی او را پیش پایش گذاشت. مطالعه ٔ او درباره شباهت حیوانات مناطق واعصار مختلف او را به توصیف «انواع » کشانید. از 1838 تا 1841 م. دبیر انجمن ژئولوژی بود و در این مدت از وجود سر چارلز لیل بسیار سود برد و چاپ دوم ژورنال خود را به او تقدیم کرد. در ژانویه سال 1839 با دختردایی خود «اما وج وود» ازدواج کرد و تا 1842 در لندن با یکدیگر زیستند و درآن سال به داون که داروین سالهای دیگر زندگی را در آن گذراند رهسپار شدند.
از 1837 که بگردآوری یادداشت های خود پرداخت در اندیشه ٔ دریافتن چگونگی زاد ونژاد گیاهان و جانوران اهلی بود و بزودی دریافت که اگر بخواهد در این کار توفیق حاصل کند باید از حیوانات مناطق و اعصار مختلف نمونه هایی گردآورد و بوسیله ٔاین نمونه ها سازمان موجود در طبیعت انواع را دریابد. در نوامبر 1859 او به تشویق سر چارلز لیل و هوکر کتاب بزرگ خود را درباره ٔ اصل انواع منتشر کرد. و در آن بحث تنازع بقا را پیش کشید. نسخه های این کتاب بزودی نایاب شد و بر سر آن همه جا در جهان دانش گفتگو درگرفت. تقریباً ده سال پس از انتشار «اصل انواع » اثر دیگر داروین - که شاید از نظر اهمیت دومین کتاب او شمره شود - بنام «گوناگونی جانوران و گیاهان اهلی » از چاپ خارج شد. این کتاب صورت کامل تری از موضوع فصل اول کتاب «اصل انواع » بود. کتابهای دیگر او نیز هر یک بحث های شیرین و تازه ای دربر دارد و از نظر دانش نوین بشری درخور توجه و اهمیت است. درگذشت چارلزروبرت داروین روز نوزدهم آوریل 1882 اتفاق افتاد و روز بیست و ششم آوریل در دیر «وست می نستر» به خاک سپرده شد. (از دایرهالمعارف بریتانیا).
عقاید داروین: داروین ابتدا پیرو اندیشه ٔثبوتی بود ولی با مطالعه ٔ تفاوت جانوران در نقاط مختلف کره ٔ زمین و طرز پراکندگی آنها معتقد بیک سیر تکاملی گردید و همین اندیشه است که در کتاب اصل انواع، داروین برای اثبات آن دلایل بسیاری آورده است. او انتخاب مصنوعی را که برای بهتر ساختن جنس حیوان و باصطلاح امروز برای اصلاح نژاد معمول است یک امر قدیم میداند و معتقد است که از دیرزمانی پیش از این بشر اصلاح نژاد را معمول کرده است. او انتخاب را در حکم جمعآوری برتریهای فردی میداند. داروین اثر محیط را در تکامل انواع عامل مؤثر نمیداند ولی در عین حال علل این تکامل را بروشنی نمیگوید و در بیان آن ناتوانی دارد.داروین کوشش انسانها، حیوانات و گیاهان را برای زنده ماندن بدیده ٔ اهمیت نگریسته و اصطکاک موجودات همانند یا ناهمانند را در راه زنده ماندن و بدست آوردن غذا و پناهگاه در زیر عنوان تنازع بقا خلاصه میکند و این تنازع را حاصل توالد وتناسل و افزایش نیاز بجای و خوراک میداند. و در نظراو بهمین سبب همواره موجود یا نوعی که نیرومندتر و سالم تر است برجای میماند و آنکه ناتوان و بیمار است از میان میرود. داروین در مورد رنگ گیاهان و نباتات بحث جالبی را پیش کشیده و تغییر رنگ را در حیواناتی که میتوانند برنگ محیط درآیند - یا رنگ میوه جات را در کیفیت حیات و بقاء و مقاومت در برابر آفات و بطور خلاصه رنگ را در زندگی طبیعی مؤثر میداند. این خلاصه ای از بحث هوموکروئیسم است. نکته ٔ دیگر نظر میمه تیسم داروین است در مورد حیواناتی که حتی شکل خود را درمقابل محیط تغییر میدهند. این نکته نیز از نظر حفظ حیات و تنازع بقا بی اثر نیست. انتشار اندیشه های داروین در جهان علم از جهتی و در عالم دین از جهت دیگر غوغایی بپا کرد. در اروپا و بخصوص در داخل کشور انگلستان مبارزه با عقاید تازه ٔ او بیشتر جنبه ٔ منطقی داشت اما در دیگر کشورها اصحاب کلیسا و پیروان متعصب ادیان دیگر که نوشته های کتب آسمانی خود را از هر دانش و تحقیقی برتر می شمردند، چون برخی از نظرات چارلز داروین را مخالف آن کتب دیدند مهر سکوت را شکستند و به او تاختند اما چون داروین نشان داده بود که جز تحقیق و رسیدن به واقعیات علمی نظری ندارد توانست به احترام زیست کند و چنانکه دیدیم پس از مرگ نیز در یکی از گرامی ترین جایها بیارمد.