معنی تنگ‌دستی

تنگدستی. [ت َ دَ] (حامص مرکب) بی چیزی. (از برهان در ذیل تنگدست). بی چیزی و تهیدستی. (فرهنگ فارسی معین). فقر و مسکنت و درویشی. (ناظم الاطباء). فقیری. (شرفنامه ٔ منیری). فاقه. عسرت. اعسار. ضیق. مقابل فراخ دستی. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا):
گه تنگدستی دلش راد و شاد
جهان بی تن مرد دانا مباد.
فردوسی.
بدو آسیابان به تشویر گفت
که جز تنگدستی مرا نیست جفت.
فردوسی.
مردمانی که به درگاه تو بگذشته بوند
تنگدستی سوی ایشان نکند راهگذر.
فرخی.
بسا کسا که گرفتار تنگدستی بود
ز برّ و بخشش او سیم و زر نهاده به تنگ.
فرخی.
به تنگدستی ماند همی مخالفتش
همیشه جفت بود تنگدستی و تیمار.
عنصری.
من از هر دیاری همی تازم اینجا
نه ازتنگدستی هم از خیره رایی
مرا از شکستن چنان درد ناید
که از ناکسان خواستن مومیایی.
قطران.
توپای طرب فراخ می نه
ما و غم عشق و تنگدستی.
خاقانی.
مبادا تنگدل را تنگدستی
که با دیوانگی صعب است مستی.
نظامی.
چو در تنگدستی نداری شکیب
نگه دار وقت فراخی حسیب.
سعدی (بوستان).
که سفله خداوند هستی مباد
جوانمرد را تنگدستی مباد.
سعدی (بوستان).
فراغت با فاقه نپیوندد و جمعیت با تنگدستی صورت نبندد. (گلستان).
گه اندر نعمتی مغرور و غافل
گه اندر تنگدستی خسته و ریش.
سعدی (گلستان).
حریف سفله در پایان مستی
نیندیشد ز روز تنگدستی.
سعدی (گلستان).
سعدیا چون دولت و فرماندهی
می نماند تنگدستی خوشتر است.
سعدی.
سخاوت در تنگدستی پدید شود.
(تاریخ گزیده).
هنگام تنگدستی در عیش کوش و مستی
کاین کیمیای هستی قارون کند گدارا.
حافظ.
|| بخل و امساک. (ناظم الاطباء). ممسکی و بخل. (شرفنامه ٔ منیری). || ناتوانی و عدم قدرت. (ناظم الاطباء).

(~. دَ) (حامص.) تهی دستی، بی چیزی.

بی‌چیزی، تهیدستی، فقر،
ناتوانی،

فقر، تنگ‌دستی،

تنگ‌دستی، نیازمندی،

تنگ‌دستی، ناداری، بی‌پولی،

بیچارگی، ناتوانی، عجز،
تنگ‌دستی،

زیان، خسارت،
گزند،
[مقابلِ سرّاء] قحط، سختی، تنگ‌دستی،

رنج، زحمت،
محکمی،
دشواری،
[قدیمی، مجاز] فقر، تنگ‌دستی،
وجود نمک‌های قلیایی خاکی در آب،
* سختی کشیدن: (مصدر لازم)
رنج بردن، زحمت کشیدن،
تحمل فقر و تنگ‌دستی کردن،

زیان رساندن، گزند رساندن،
(اسم) [مقابلِ نفع] ضرر، زیان،
تنگ‌دستی، سختی،

اعسار

افلاس

قل

عسر

فقر

درویشی

عسرت

Embarrassment, Hardship, Indigence, Insolvency, Necessity, Need, Neediness, Penury, Squeeze, Want

ضیق

بیچیزی تهیدستی.

povertà

کندی

افلاس، بی‌پولی، بی‌چیزی، بی‌نوایی، تعسر، درماندگی، درویشی، ضراء، عسرت، فاقه، فقر، مسکنت، نداری،
(متضاد) غنا، گشاده‌دستی

افلاس، بی‌نوایی، تنگ‌دستی، تهی‌دستی، عسر، ورشکستگی،
(متضاد) تنعم، ثروتمندی

‌اسم احتیاج، پریشان‌حالی، تنگ‌دستی، تهی‌دستی، فقر، مستمندی، ناداری، نیازمندی،
(متضاد) توانگری، غنا

افلاس، بیچارگی، بی‌نوایی، تهی‌دستی، بی‌چیزی، تنگ‌معاشی، عسرت، تنگ‌روزی، دست‌تنگی، تنگ‌دستی،
(متضاد) فراخ‌عیشی

افلاس، بی‌نوایی، تنگ‌دستی، درویشی، فقر، مسکنت، مفلسی، نداری،
(متضاد) توانگری، دولتمندی، غنا

بی‌برگی، بی‌حاصلی، بی‌باری، بی‌پولی، بی‌سرمایگی، بی‌مایگی، بی‌نوایی، تنگ‌دستی، تهی‌دستی، فقر، مسکنت،
(متضاد) دولتمندی، تمکن، غنا

944