معنی بادبان

فرهنگ عمید

بادبان

پرده‌ای که در کشتی بادی نصب می‌کنند برای استفاده از قوۀ وزش باد جهت حرکت دادن کشتی، خیمۀ کشتی، شراع،
[قدیمی] گریبان،
[قدیمی] سرآستین،
* بادبان اخضر:
بادبان سبز،
[قدیمی، مجاز] آسمان،


بادبان ماهی

نوعی ماهی بزرگ بومی هند غربی که باله‌های پشتی‌اش به شکل بادبان است،

فارسی به انگلیسی

بادبان‌

Canvas, Sail

فارسی به ترکی

لغت نامه دهخدا

بادبان

بادبان. (اِ مرکب) پرده ای باشد که بر تیر کشتی بندند. (برهان) (آنندراج) (انجمن آرا). جامه ای که در رخ باد در جهاز و کشتی بندند از جهت سرعت سیر. (شرفنامه ٔ منیری). تیر که بوقت جستن باد در کشتی راست دارند و جامه بر آن آویزند تا در رفتن خطا نکند و بشتاب رود. (صحاح الفرس). جَل ّ. شراع. قِلع. (منتهی الارب):
سخن لنگر و بادبانش خرد
بدریا خردمند چون بگذرد.
فردوسی.
چو هفتاد کشتی برو ساخته
همه بادبانها برافراخته.
فردوسی.
چو ملاح روی سکندر بدید
بجست و سبک بادبان برکشید.
فردوسی.
این یکی کشتی است کو را بادبان
آتش است و خاک تیره لنگر است.
ناصرخسرو.
اندرو غواص فکرت گوهر آورده بکف
اندرو ملاح دولت برکشیده بادبان.
معزی (از آنندراج).
دامنش بادبان کشتی شد
گر گریبانْش تر شود شاید.
خاقانی.
از سر زانو کشتی و ز دامان لنگر
بادبانْشان ز گریبان بخراسان یابم.
خاقانی.
ازین پس بادبان ابر در خون آشنا کردی
اگر حکم شهنشاهی فرونگذاشتی لنگر.
(از سندبادنامه ص 16).
فلک برکرد زرین بادبانی
نماند از سیم کشتیها نشانی.
نظامی.
چو شد پرداخته آن نامه ٔ شاه
ز شادی بادبان زد بر سر ماه.
(منسوب به نظامی).
کنون چه چاره که در بحر غم بگردابی
فتاده زورق صبرم ز بادبان فراق.
حافظ.
|| تیر کشتی. (ناظم الاطباء). || کشتی را نیز گفته اند. (برهان). || دست زیر و دست بالای قبا را هم گویند که از دو طرف بر زیربغل چپ و راست بسته میشود. دو رویه ٔ قبا که در زیر بغل چپ و راست بسته میشود. (برهان) (ناظم الاطباء). پرده ٔ قبا که بر زیر سینه واقع شود، و آنرا از جانب چپ براست و از راست بچپ بندند و دست زیر و دست بالا هم خوانند. (آنندراج) (انجمن آرا). || گریبان قبا. (برهان) (ناظم الاطباء). جیب و گریبان. (آنندراج):
ازبهر بوی خوش چو یکی پاره عود تر
دارد همیشه دوخته بر پیش بادبان.
منوچهری.
دشت از حریر سبزبپوشید کرته ای
پرعنبر آستینش و پرمشک بادبان.
ازرقی (از انجمن آرا).
خوب نبود عیسی اندر خانه پس در بادبان
ازبرای توتیا سنگ سپاهان داشتن.
سنائی (از انجمن آرا).
|| پس و پیش گریبان. (آنندراج) (انجمن آرا) (شرفنامه ٔ منیری). || آستین قبا. (برهان) (آنندراج) (ناظم الاطباء):
زآبگینه عکس او چون نور بر دست افکند
دست بیرون کرد پنداری کلیم از بادبان.
ازرقی.
|| سرآستین. (شرفنامه ٔ منیری) (فرهنگ سروری). || کنایه از شخص سبکروحی باشد که با مردم مؤانست کند. (برهان). شخص سبکروحی که با مردم مؤانست کند بر خلاف لنگر که شخص ناگوار باشد. || پیاله و ساغر و جام. (ناظم الاطباء).


بادبان سبز

بادبان سبز. [ن ِ س َ] (ترکیب وصفی، اِ مرکب):
اینْت کشتی شکاف طوفانی
که ازین سبز بادبان برخاست.
خاقانی.
رجوع به بادبان اخضر شود.


بادبان چرخ

بادبان چرخ. [ن ِ چ َ] (ترکیب اضافی، اِ مرکب) مهتاب و روشنی ماه. (ناظم الاطباء).


بادبان کشیدن

بادبان کشیدن. [ک َ / ک ِ دَ] (مص مرکب) شراع افراشتن و کشتی راندن. (ناظم الاطباء).


بادبان اخضر

بادبان اخضر. [ن ِ اَ ض َ] (ترکیب وصفی، اِ مرکب) کنایه از آسمان و فلک و عرش و کرسی باشد. (برهان) (آنندراج) (مجموعه ٔ مترادفات ص 10). آسمان و عرش. (ناظم الاطباء):
چون آه عاشق آمد صبح آتش معنبر
سیماب آتشین زد در بادبادن اخضر.
خاقانی.
رجوع به بادبان سبز شود.

حل جدول

بادبان

شراع

خیمه کشتی، شراع، گریبان، سرآستین


بادبان کشتی

شارع

مترادف و متضاد زبان فارسی

بادبان

شراع، سفینه، کشتی، جیب، گریبان، سرآستین

فرهنگ معین

بادبان

پارچه ای که به دکل کشتی بندند تا با وزیدن باد کشتی به حرکت درآید، شراع، آستین، گریبان، قبا، کنایه از: آدم سبکسری که با مردم موأنست کند، پیاله، ساغر، پس و پیش گریبان. [خوانش: (اِمر.)]

فرهنگ فارسی هوشیار

بادبان

پرده ای است که بر تیر کشتی می بندند، خیمه کشتی

فارسی به ایتالیایی

فارسی به آلمانی

بادبان

Segel (n), Segeln

معادل ابجد

بادبان

60

پیشنهاد شما
جهت ثبت نظر و معنی پیشنهادی لطفا وارد حساب کاربری خود شوید. در صورتی که هنوز عضو جدول یاب نشده اید ثبت نام کنید.
اشتراک گذاری