معنی اتروسک | جدول یاب

لغت نامه دهخدا

اتروسک

اتروسک. [اِ] (ص، اِ) در زبانهای اروپائی صفت (و نیز اسم) اتروریاست. رجوع به اتروریا شود.

کورول

کورول. (اِ) کرسی یا صندلی قضات درجه اول روم و به قول تیت لیو مورخ رومی، علامت سلطنت بود و رومیها آن را از مردم اتروسک اقتباس کرده بودند. (از ایران باستان ج 3 ص 2451). رجوع به کورولیس شود.

غروف

غروف. [غ َ] (ع ص) چاه که دست به آبش رسد. (منتهی الارب) (آنندراج). آن چاه که از آن به دست آب توان خوردن. (مهذب الاسماء). البئر التی یغترف ماؤها بالید. (اقرب الموارد). || غرب غروف، دلو بزرگ یا دلو بسیارآب بردار. (منتهی الارب) (آنندراج) (از اقرب الموارد). || (اِ) کوزه ای که شکل ظرف اتروسک را دارد، و آن را غَرّاف نیز آورده اند. (دزی ج 2 ص 207).

اسک

اسک. [اُ] (اِخ) یا اُپیک. یکی از اقوام بسیار قدیم ایتالیا. اینان در خطّه ٔ کامپانیا اقامت داشتند و زبانشان هم با زبان لاتن و هم با زبان اتروسک تفاوت داشته و نظر بتحقیقات زبان شناسان با زبان ایلیریا یعنی آرناؤدی باستانی مشابهت داشته و ازاین رو باید گفت که اینان از پلاسج از اقوام آریائی بوده و از راه آرناؤدستان به ایتالیا رفته اند، و قبل از لاتنها ادبیاتی در زبان خود بوجود آورده اند که بسیار مقبول و قابل بذله گوئی و لطیفه سرائی بوده است و زبان آنان مدتی دراز در لهجه ٔ عامیانه ٔ مردم ایتالیا و حتی رُم باقی ماند.

واتیکان

واتیکان. (اِخ) شهری است که در 1929 م. بر طبق قرارداد لاتران فرمانروایی پاپ بر آن به رسمیت شناخته شد. دارای 525 تن جمعیت است. قصرها و باغهای واتیکان داخل در آن است. در اطراف آن نیز کلیساهایی دیده میشود.کلیسای پترس قدیس نیز درهمان جاست. جمعیت این شهر در اعلام المنجد 1000 تن نوشته شده است. این شهر بر فراز مرتفعات مونت ماریو بنا شده و نام آن را از نام یک آبادی قدیمی مربوط به عهد اتروسک ها موسوم به واتیکوم گرفته اند. قیاصره ٔ روم در این محل آبادی فراوان کردند. آگری پین و نرون باغهایی در آنجا ایجاد کردند و کالیگولا سیرکی درآن بساخت و ظاهراً پس از آنکه پترس یکی از حواریان مسیح آنجا را جهت اقامت خود برگزید بر اهمیت و احترام آن افزوده شد و تا سال 1309 م. مقر پاپ در این شهربود. در این سال پاپ کلمان پنجم کرسی ریاست روحانی را به فرانسه انتقال داد و در شهر آوینیون بنشست. پاپ «گرگوار» یازدهم در سال 1377 م. به دعوت مردم رم بدانجا بازگشت و مجدداً رم مقر پاپ گردید. از سال 1780 م. که رم پایتخت ایتالیا گردید، مقر پاپ و حوزه ٔ ریاست او به همان ناحیه ٔ واتیکان محدود ماند. این شهر در حکم یک دولت مستقل مذهبی محسوب میشود که مساحت آن 44 هکتار بیشتر نیست و در ناحیه ٔ شمال غربی شهر رم قرار دارد. واتیکان امروز به عنوان یک دولت در بیشتر پایتخت های دنیا نمایندگان مذهبی دارد که در حکم نمایندگان سیاسی میباشند.

تارکی نیوس

تارکی نیوس. (اِخ) (ارجمند) لوسیوس تارکینیوس سوپربوس. هفتمین و آخرین پادشاه روم، نوه ٔ دختری «تارکی نیوس قدیم »، متوفی بسال 494 ق. م. و داماد «سرویوس تولیوس ». وی با کشتن پدرزنش صاحب تاج و تخت گردید و با وضع ظالمانه ای بر مردم حکومت کرد. مجلس عمومی را منحل ساخت. با آنکه بر وسعت و اعتبار دولت روم افزود بر اثر ظلم و ستمی که روامیداشت مورد نفرت مردم قرار گرفت. هتک ناموس «لوکرس » توسط پسرش «سکستوس تارکی نیوس » موجب شد که مردم ضد سلطنت قیام کنند و امپراطوری روم را براندازند. تارکی نیوس بیهوده به «اتروسک ها» متوسل شد و در جنگ «رژیل » شکست خورد و به حاکم قومس موسوم به «آریستودیموس » پناه برد و بسال 494 ق. م. درگذشت. مؤلف قاموس الاعلام ترکی آرد: تارکین (محتشم) نام پادشاه هفتم و آخرین حکمران روم و نوه ٔ تارکین اول بود. او یکی از دختران سرویوس را بعقد ازدواج درآورده بود و با تولیه خواهرزن مکاره ٔ خود عهد و پیمان عاشقانه ای بست که وی زوجه ٔ خود را تلف کند وآن زن هم شوهر خود را نابود سازد تا با یکدیگر ازدواج نمایند. وی پس از نیل بمقصود سرویوس را از میان برداشته و در سال 535 ق. م. صاحب تخت و تاج گردید، و اکثر قوانین و نظامات را لغو نمود، مالیات سنگینی بمردم تحمیل کرد و بجور و جفا روزگار میگذرانید، عاقبت در سال 509 ق. م. «بروتوس » خروج کرد و جمهوریت روم را اعلام و تارکین را با عائله اش نفی و تبعید نمود، وی به «آریستودم » حکمران قومس پناه برد، بعد در 83سالگی در نزد او گذشته شد.