معنی کهن دژ در فرهنگ لغات ها (دهخدا،معین و ... ) + سایر منابع اطلاعاتی

کهن دژ. [ک ُ هََ / هَُ دِ] (اِ مرکب) به معنی شهر و قلعه ٔ کهن است، قهندز و قندز معرب و مخفف آن و در هرولایت بالنسبه قلعه ای قدیم بوده و خواهد بود، منحصر به بدخشان یا ترکستان نمی باشد چنانکه مرقوم شده است. (انجمن آرا) (آنندراج). کهن دز. قهندز معرب آن. قندز معرب و مخفف آن. قلعه ٔ قدیم. حصار کهن. غالب شهرهای ایران در قدیم کهن دژی داشته اند. (فرهنگ فارسی معین).اسم عام است به معنی قلعه ٔ قدیم (معرب آن قهندز و مخفف آن قندز). (از حاشیه ٔ برهان چ معین):
همی تاخت پیش کهندژ رسید
به ره بر بسی کشته و خسته دید.
فردوسی.
همی آمداز دشت نخجیرگاه
عنان تافته ست از کهندژ به راه.
فردوسی.
کهن دژ به شهر نشابور کرد
که گویند با داد شاپور کرد.
فردوسی.
رجوع به کهندز شود.

کهن دژ. [ک ُ هََ / هَُ دِ] (اِخ) نام چند قلعه و شهر قدیم از جمله نیشابور. (فرهنگ فارسی معین).

کهن دژ. [ک ُ هََ / هَُ دِ] (اِخ) قریه ای است در 127 هزارگزی تهران میان زیاران و قزوین و آنجا ایستگاه راه آهن است. (از یادداشت به خط مرحوم دهخدا).

دژ کهن، قلعۀ کهن،
[مجاز] دنیا،

(اسم) قلعه قدیم حصار کهن. توضیح غالب شهر های ایران در قدیم کهن دژی داشته اند، نام چند قلعه و شهر قدیم از جمله نیشابور.