معنی کاخ هشت بهشت در فرهنگ لغات ها (دهخدا،معین و ... ) + سایر منابع اطلاعاتی

کاخ هشت بهشت. [خ ِ هََ ب ِ هَِ] (اِخ) از بناهای دوره ٔ صفویه در اصفهان. در گزارشهای باستان شناسی ج 3 درباره ٔ این کاخ چنین آمده است:
... عمارت هشت بهشت و باقی مانده ٔ باغ قدیمی آن که اطراف عمارت را فرا گرفته و درختانی بیشتراز نوع کبوده و کاج دارد هنوز متجاوز از 7500 متر مربع مساحت دارد. عمارت از سه طرف شمالی و شرقی و غربی دارای ایوان هائی است و از طرف جنوب بسته است و دارای دو ردیف اطاقهای فوقانی و تحتانی است. هر ایوان دارای دو ستون به ارتفاع 10 متر است که بر روی ستونهاو دیوارهای اطراف گچ بریهای جدید دارد. طاق ایوان شرقی قاب پوش است. بعضی قابهای طاق غربی فروریخته و بالنتیجه طاق اصلی صفوی آن که تزییناتی مانند طاقهای چهلستون و عالی قاپو دارد نمایان شده قسمتی از طاق ایوان شمالی هم خراب شده، ولی این طاق با اطاقهای شرقی وغربی تفاوت دارد، و دارای تزئینات آئینه کاری است. ایوان شمالی هم وسیعتر از دو ایوان دیگر است. جبهه ٔ جنوبی عمارت بکلی آسیب دیده و به اصطلاح سینه داده است و اطاقهای واقع در این سمت مخصوصاً در قسمت فوقانی دارای خرابیها و شکستهای هولناک است. طاق سرسرای عمارت دارای مقرنس کاریهای قدیمی و نقاشیها و تزئینات صفوی است و در وسط آن یک طاق بسیار زیبای آئینه کاری موجود است. قسمت فوقانی سرسرا در سه جهت شرق و غرب و جنوب دارای بالکنهائی است که مشرف به سرسراست و در جلو آلت بریهای چوبی دارند. در وسط کف سرسرا حوض مرمری سالمی موجود است. دیوارهای سرسرا و اطاقها و بالکنهای اطراف آن از تزئینات جدید گچ بری پوشیده شده و فقط در دو اطاق و اطاقهای کوچک جنب آنها که بشکل صندوقخانه است نقاشیها و تزئینات آئینه کاری اصلی صفوی و گچ بریهائی از نوع تزئینات آخرین طبقه ٔ عمارت عالی قاپو وجود دارد که بسیار جالب و تماشائی است و محافظت آنهاضرورت کامل دارد... از درهای اصلی بنا فقط یک جفت در، در یکی از اطاقهای فوقانی ضلع شرقی سرسرا باقی مانده است. نمای خارجی عمارت در جهات مشرق و مغرب و شمال و جنوب در روی دیوارها دارای تزئنیات جدید گچ بری است ولی تمام پشت بغلها که تقریباً در هر جهت شانزده پشت بغل وجود دارد و در زوایا نیز پشت بغلهای دیگر کاشیکاری موجود است که صحیح و سالم مانده و کمتر خرابی دیده اند. بطور کلی این پشت بغلهای نفیس کاشیکاری اشکال وحوش و طیور و شکارگاهها است که در سایر ابنیه ٔ این دوره نظیر ندارد. تمام ازاره های سنگی داخل عمارت و اطراف سرسرا سنگهای قشنگ مرمری است و پله کانها و خاقانیهای ایوانها از سنگهای نوع دیگر است. (از گزارشهای باستان شناسی ج 3 صص 209- 222).