معنی چغل در فرهنگ لغات ها (دهخدا،معین و ... ) + سایر منابع اطلاعاتی

چغل. [چ َ غ َ] (اِ) چین و شکنچ را گویند. (برهان). چین و شکنج. (انجمن آرا) (آنندراج) (ناظم الاطباء). چین و شکنج باشد و آن را «ژنگ » نیز خوانند. (جهانگیری). چین و شکن. (فرهنگ نظام). || (اِ) ظرفی باشد لوله دار که آن را از چرم دباغت کرده ٔ بلغار دوزند و بعربی «مطهره » خوانند. (برهان). ظرفی چرمین که از آن آب خورند و اکثر مسافران همراه دارند. (انجمن آرا) (آنندراج). ظرفی بود که از چرم بلغار بدوزند و بر آن لوله هم نصب کنند و از آن آب بخورند و اکثر مسافران دارند. (جهانگیری). ظرفی لوله دار جهت آب برداشتن که از چرم دباغت کرده ٔ بلغار دوزند. (ناظم الاطباء). ظرف آب چرمی لوله دار که بیشتر مسافران استعمال میکردند. (فرهنگ نظام). ظرفی چوبین برای نگاه داشتن آب یا خوردن آب از آن که در گذشته بکار مسافران یا شکارچیان و غیره می آمده است.

چغل. [چ ُ غ َ] (اِ) سلاحی است که جوشن گویند و در روزهای جنگ میپوشند. (برهان). نوعی از سلاح جنگ که بعربی جوشن خوانند. (انجمن آرا) (آنندراج). نوعی از سلاح که در روز جنگ میپوشند و آن را جوشن هم نامند. (جهانگیری). جوشن یعنی سلاحی که در روزهای جنگ پوشند. (ناظم الاطباء). نوعی از سلاح که در روز جنگ میپوشیدند و نام دیگرش جوشن بوده. (فرهنگ نظام). زره. جامه ای که از حلقه های آهنین ترتیب داده شده و مخصوص پوشیدن در جنگ بوده است:
چغل به پیش خدنگش چو شیطنست و شهاب
زره به پیش سنانش چو سوزنست و حریر.
حکیم نزاری (از انجمن آرا).
نه همچون دیگران زآهن چغل پوش
سلاح عصمت یزدانش بردوش.
خسرو دهلوی (از انجمن آرا).

چغل. [چ ُ غ ُ] (ص، اِ) شخصی باشد که آنچه از مردم بیند یا شنود بحاکم و داروغه و عسس یا جای دیگر نقل کند، بسبب آنکه آزار و نقصان بمردم و رنجش میان مردمان بهم رسد، و این قسم شخص را «سخن چین » گویند و بعربی «نمام »خوانند. (برهان). سخن چین که پیش مردم به بدی سعایت کند و فعل او را «چغلی » گویند. (انجمن آرا) (آنندراج). بمعنی غماز؛ از لغات ترکی. (غیاث). بدبختی را گویند که چون سخنی از کسی بشنود یا فعلی مشاهده نماید که از افشای آن به او آزاری و آسیبی برسد اظهار کند واو را «سخن چین » نیز نامند و بتازی «نمام » خوانند. (جهانگیری). نمام و سخن چین و خفیه نویس که آنچه از مردم بیند و یا شنود جهت آزار آنان برای حاکم و داروغه و جز آن نقل و یا نویسد. (ناظم الاطباء). سخن چین که حرف کسی را برای افساد بدیگری رساند و در تکلم امروز ایران بمعنی مطلق شکایت از کسی است نزد دیگری. (فرهنگ نظام). چغلی کننده و چغلی دهنده. خبرکش. خبرچین. جاسوس. عوان. و رجوع به چغل خور و چغل خوری و چغلی شود.

چغل. [چ ِ غ ِ] (اِ) گل و لای که چکل هم گویند. (انجمن آرا) (آنندراج) (رشیدی). گل و لای باشد و آن را چکل هم نامند. (جهانگیری). مبدل چکل، بمعنی گل و لای. (از فرهنگ نظام).

(چُ غُ) (ص.) سخن چین.

(چَ غَ) (ص.) هر چیز سخت و سفت، چیزی که زیر دندان جویده نگردد.

(چِ غِ) (اِ.) = چل: گل و لای.

(چُ غَ) (اِ.) جامه ای مرکب از حلقه های آهنین که در روز جنگ پوشند؛ جوش.

چغر

چین و شکن، چین‌وچروک در پوست بدن، آژنگ،

جوشن، زره، جامۀ جنگ: نه همچون دیگران ز آهن چغل‌پوش / سلاح عصمت یزدانش بر دوش (امیرخسرو: لغت‌نامه: چغل)،

سخن‌چین، نمام، خبرکش،
ویژگی کسی که هرگاه خبط و خطایی از کسی ببیند به شخص بالاتر گزارش بدهد یا شکایت کند،

اسم سخن‌چین، نمام، خبرکش

دو جاگو – سخن چین

چین و شکنج را گویند