معنی نهاده در فرهنگ لغات ها (دهخدا،معین و ... ) + سایر منابع اطلاعاتی

نهاده. [ن ِ / ن َ دَ / دِ] (ن مف) گذاشته. (ناظم الاطباء). قرارداده شده. وضعشده:
چو خسرو بدید آن دو شیر ژیان
نهاده یکی افسر اندر میان.
فردوسی.
دو سه دانه دیدند آنجا نهاده، برداشتند و پیش تخت شاه آوردند. (نوروزنامه). || گذاشته. بر فراز چیزی قرار داده:
گرایشان نباشند پیش سپاه
نهاده به سر بر ز آهن کلاه.
فردوسی.
|| مقررکرده. (ناظم الاطباء). مقدر. مقسوم. (یادداشت مؤلف). مقابل نانهاده به معنی غیر مقدر: به نانهاده دست نرسد و نهاده هرجا که هست برسد. (گلستان).
بشنو این نکته که خود را ز غم آزاده کنی
خون خوری گر طلب روزی ننهاده کنی.
حافظ.
|| نصب کرده. نشانده. (ناظم الاطباء). || مبنی. (یادداشت مؤلف). بناشده. ساخته: شهری است بسیار مردم اندر میان کوه ورود نهاده. (حدود العالم). دو شهر است بر کرانه ٔ بیابان نهاده. (حدود العالم). در مهدی شهری است خرم و آبادان میان عراق و خوزستان بر لب رود نهاده. (حدود العالم). اسکندریه بر ساحل دریای روم نهاده است. (مجمل التواریخ). هفت قلعه دید بر کنار آب گنگ نهاده. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 414).
جهان بر آب نهاده ست و زندگی بر باد
غلام همت آنم که دل بر او ننهاد.
سلمان.
|| گسترده. چیده:
همیشه خوان او باشد نهاده
چنانچون خوان ابراهیم آزر.
فرخی.
|| ذخیره. پس انداز. مدخر. (یادداشت مؤلف). اندوخته. گنج. گنجینه:
هر آنگه که روز تو اندرگذشت
نهاده همی باد گردد به دشت.
فردوسی.
سر گنج هاشان گشادن گرفت
نهاده همه رای دادن گرفت.
فردوسی.
کسی را که درویش باشند نیز
ز گنج نهاده ببخشیم چیز.
فردوسی.
بخشش او را وفا نداند کردن
مانده ٔ اسکندر و نهاده ٔ قارون.
فرخی.
نهاده ٔ ملکان را به نام خود برگیر
چمیده ٔ ملکان را به ایمنی تو بچر.
فرخی.
خواسته ننهد و ناخواسته بسیار دهد
از نهاده ْی پدر و داده ٔ دارنده اله.
فرخی.
خزینه های ملوک زمین همه بربخش
نهاده های شهان جهان همه بردار.
مسعودسعد.
|| مدفون: اردشیر بابک به اصطخر مدفون است، هرمزد شاپور به پارس نهاده است. (مجمل التواریخ). همای چهر آزاد بعضی گویند به شام نهاده است و اهل فارس گویند به پارس نهاده است. (مجمل التواریخ). چنان آورده اند که طهمورث آنجا نهاده است. (مجمل التواریخ). || ودیعه. سپرده. سرشته:
نهاده ٔ خدایست در تو خرد
چو در نار نور و چو در مشک شم.
ناصرخسرو.
طبع داری نهاده ٔ گردون
نظم داری نتیجه ٔ کوثر.
سنائی.
|| رایج. قائم. استوار: قانون نهاده بگردانیدن ناستوده باشد. (تاریخ بیهقی ص 491). که آن کاری است راست ایستاده و بنهاده. (تاریخ بیهقی ص 57).
- راست نهاده، میزان. متعادل: و هرگاه که یک چیز از آن را خلل افتد ترازوی راست نهاده بگشت و نقصان پیدا آمد. (تاریخ بیهقی).

جای داده، نصب شده، مقرر، معاهده بسته، فرض کرده. [خوانش: (نَ دِ) (ص مف.)]

گذارده‌شده، گذاشته،
مقدرکرده، مقدر،
(اسم) ذخیره، پس‌انداز،
(اسم) ودیعه، سپرده،
گسترده، چیده،
مدفون،
استوار،

(اسم) گذاشته چای داده، نصب شده، منصوب معین، مقرر، وضع کرده، قرار داده مواضعه کرده، معاهده بسته، فرض کرده متوهم، محسوب انگاشته، گرفته (بمفهومی)، مقدر. یا ننهاده. نامقدر: ((روزی ننهاده))، کنار گذاشته، مرتبه وضعی از مراتب اعداد عدد وضعی باصطلاح شمار گران. یا چیزی نهاده. ذخیره.