معنی ناخدای شیرازی در فرهنگ لغات ها (دهخدا،معین و ... ) + سایر منابع اطلاعاتی

ناخدای شیرازی. [خ ُ ی ِ] (اِخ) میرزامحمد حسین شیرازی از شاعران قرن سیزدهم هجری است. وی به سفارت از طرف دولت ایران به بنگاله ٔ هند رفت. در زمان تألیف تذکره ٔ صبح گلشن در کلکته به شغل تجارت مشغول بوده است، صاحب تذکره ٔ مزبور آرد: «بعض سخنوران عجم را دیده و مدتی با قاآنی و وصال مواصلت گزیده، الی الآن از انواع شعر او را اتفاق نظم پنجاه هزار بیت افتاده » و صاحب ریحانه الادب آرد: «از آثار قلمی او کتاب انیس العارفین است و آن مثنوی فارسی است که در سال هزار و دویست و نود و پنجم هجرت نظم کرده. و این کتاب در لکهنو چاپ [شده] و حاوی حکایات نافعه ٔ بسیاری از فتحعلی شاه قاجار است. سال وفاتش به دست نیامد». اینک نمونه ای از اشعار او به نقل از تذکره ٔ صبح گلشن:
چون موج بحر عصیان طغیان کند ز هر سو
در کشتی می افکن ساقی تو ناخدا را.
#
سحر از در تحیر بسرای دوست رفتم
به یک آستانه دیدم سر رند و پارسا را.
#
مگر مینای ساقی گشت خالی
که از صهبای غم سرشارم امشب.
#
مراچو خانه بهشت است و یار حور بهشت
چه حاجتم به تماشای باغ و دامن کشت ؟
#
بکوی عشق کس محرم نباشد
در آن ره همرهی جز غم نباشد.