معنی لسان الحمرة در فرهنگ لغات ها (دهخدا،معین و ... ) + سایر منابع اطلاعاتی

لسان الحمره. [ل ِ نُل ْ ح ُم ْ م َ رَ] (اِخ) ورقأبن اشعر مکنی به ابوکلاب. و او از علمای انساب است. (ابن الندیم). هو ورقأبن الاشعر البکری کان من افصح الناس و انسبهم و اعظمهم بصراً (؟) بالخطاب و کان حاضر البدیهه سریع الجواب حسن الحدیث. خرج المغیرهبن شعبه و هو امیر علی الکوفه فی غب مطریسیر بظهر الکوفه فلقی لسان الحمره فقال له: من این اقبلت یا اعرابی ؟ قال من السماوه. قال کیف ترکت الارض خلفک ؟ قال عریضه اریضه قال: و کیف کان المطر؛ قال: عفی الاثر و ملأ الحفر. قال ممن انت ؟ قال من بکربن وائل. قال کیف علمک بهم ؟ قال ان جهلتهم لم اعرف غیرهم. قال فماذا تقول فی بنی شیبان ؟ قال سادتنا وساده غیرنا. قال فماذا تقول فی بنی ذهل ؟ قال ساده نوکی. قال فقیس بن ثعلبه؟ قال ان جاورتهم سرقوک و ان ائتمنتهم خانوک. قال فبنوتیم اﷲبن ثعلبه؟ قال رعاء البقر و عراقیب (؟) الکلاب. قال فماتقول فی بنی یشکر؟ قال صریح تحسبه مولی - لان فی الوانهم حمره - قال فعجل ؟ قال: احلاس الخیل. قال فحنیفه؟ قال یطعمون الطعام و یضربون الهام. قال فعنزه؟ قال لاتلتقی بهم الشفتان لؤما. قال فضبیعه اضجم ؟ قال جدعاء و عقراء. قال: فاخبرنی عن النساء؟ قال النساء اربع: ربیع مربع و جمیع یجمع و شیطان سمعمع وغل لایخلع. قال فسّر؟ قال اما الربیع المربع: فالتی اذا نظرت الیها سرتک و اذا اقسمت علیها برتک و اما التی هی جمیع یجمع فالمراه تتزوجها و لها نشب فتجمع نشبک الی نشبها و اما لشیطان السمعمع فالکالحه فی وجهک اذا دخلت و المولوله فی اثرک اذا خرجت و اما الغل الذی لایخلع فبنت عمک السوداء القصیره الورهاء الدمیمه التی قد نثرت لک بطنها ان طلقتها ضاع ولدک و ان امسکتها فعلی جدع انفک. ثم قال: ماتقول فی امیرک المغیرهبن شعیه؟ قال اعور زناء. فاخذه المغیره الی منزله و عنده یومئذ اربع نسوه ومایزید علی السبعین جاریه و قال له: ویحک هل یزنی الحر و عنده مثل هولاء ثم امرله بمال فاخذه وانصرف. (البیان و التبیین ج 3 حاشیه ٔ ص 106).