معنی غنجه در فرهنگ لغات ها (دهخدا،معین و ... ) + سایر منابع اطلاعاتی

غنجه. [غ ُ ج َ / ج ِ] (اِ) جمع کردن و گردآوری نمودن، و به همین معنی به فتح اول بنظر آمده است. (برهان قاطع). رجوع به غنچه شود. || سرشتن. (برهان قاطع) (ناظم الاطباء). || گل ناشکفته. دراصل گُنجه مأخوذ از گنجیدن بود زیرا در ذات او گنجیدگی است، و برگ غنجه در اندرون با هم مجتمع و گنجان است، و گاف را برای فصاحت به غین معجمه بدل کرده اند. و بقولی غنجه به جیم فارسی است. (از غیاث اللغات) (آنندراج). و بعضی آن را مأخوذ از غَنج بمعنی ناز وکرشمه دانسته اند و این محل تأمل است. و شعرا دهان محبوب و دل عشاق را بجهت تنگی بدان تشبیه کرده اند، واز صفات آن است: دلگیر، بیهده خند، خندان، نشکفته، سربسته، خاموش، بیدار، پاکیزه دامان، نوکیسه، نوخیز و سنگ آغوش و از تشبیهات آن است: حباب، فواره، سبوی، تکمه ٔ کلاه، طلسم، قفل، عروس، مهد، فانوس، کره، طفل، اخگر، مجمر، شیشه، مینا، ناخن، دست، نامه، کوچه و ناوک. (از آنندراج). غنچه ٔ گل را گویند بسبب جمع کردن و گرد آوردن برگها. (برهان قاطع). رجوع به غنچه شود.

غنجه. [غ َ ج َ / ج ِ] (اِ) بمعنی غُنجه و غنچه است. رجوع به همین کلمه ها شود:
دلش گرچه در حال از او رنجه شد
دوا کرد و خوشبوی چون غنجه شد.
سعدی (بوستان).
|| جمع کردن و گردآوری نمودن. (از برهان قاطع). فراهم آوری و جمعکردگی و گردآوری. (ناظم الاطباء). || سرشتن. (از برهان قاطع) (ناظم الاطباء). || رعنایی و ناز و غنج. (فرهنگ اسدی):
برداشته تا حجاب شرم از رخ
گه شادی و گه نشاط و گه غنجه.
منوچهری.
به یک کرشمه و یک غنجه زآن دو شکر خویش
هزار دل بربایی هزار جان شکری.
سوزنی.
چو کردی غنچه ٔ کبک دری تیز
ببردی غنجه ٔ کبک دلاویز.
نظامی.

(غَ جِ) [ع.] (اِمص.) ناز و کرشمه.

نازوکرشمه، غنج: به یک کرشمه و یک غنجه‌ زآن دو شکر خویش/ هزار دل بربایی هزار جان شکری (سوزنی: لغت‌نامه: غنجه)،
* غنجهٴ کبک‌ دری: (موسیقی) [قدیمی] از الحان سی‌گانۀ باربد: چو کردی غنجهٴ کبک دری تیز / ببردی غنجهٴ کبک دلاویز (نظامی۱۴: ۱۸۱)،

غنچه

اخگر

(اسم) غنچه: دلش گر چه در حال از او رنجه شد دوا کرد و خوشبوی چون غنجه شد. (بوستان)