معنی زبانیه در فرهنگ لغات ها (دهخدا،معین و ... ) + سایر منابع اطلاعاتی

زبانیه. [زَ ی َ] (ع ص، اِ) ج ِ زبنیه و زبنی، کسانی که مردم را میرانند. (از لسان العرب). ج ِ زبنیه. (ناظم الاطباء). ج ِ زبانیه و زبان و زابن و زبنی است. (فرهنگ نظام). ج ِ زبنیه. (ترجمان علامه ٔ جرجانی ص 54). || مردم سخت. (آنندراج). مردان سخت. (قطر المحیط) (تاج العروس). مردم سخت و درشت. (آنندراج). مردمان سخت و درشت. (فرهنگ نظام). ج ِ زِبنیَه، دیو سرکش. واحد آن زبانی یا زابِن است یا زِبنی ّ. (از منتهی الارب). ج ِ زبنیه، متمرد از آدمی و پری. (تاج العروس) (قطر المحیط). دیو سرکش. (آنندراج). دیوان سرکش. (فرهنگ نظام). || سرهنگان سلطان. (منتهی الارب). شرطی. (قطر المحیط) (تاج العروس). سرهنگ. (آنندراج). سرهنگان سلطان. (فرهنگ نظام). || دوزخبان. (منتهی الارب). فریشتگان دوزخ. (دهار). زبنیه، فریشته ٔ عذاب. الزبانیه جماعه. (دهار). دوزخ بانان. واحده زبان و زابنه و زبنی و جمله از زبن اند بمعنی دفع. (مهذب الاسماء). ج ِ زبنیه. دوزخ بانان. (مجمل اللغه) (آنندراج). موکلان دوزخ. ج ِ زبنی است. (غیاث اللغات). برخی از ملائکه از آنروی زبانیه نام یافته اند که دوزخیان را در آتش می افکنند. قتاده در تفسیر آیت «فلیدع نادیه، سندع الزبانیه» گوید: زبانیه در زبان عرب شرطگان اند. فراء گوید زبانیه (یعنی دوزخبانان) با دست و پا کار میکنند و از این روی نیرومندترند. زجاج گوید زبانیه غلاظ و شداداند، یعنی همان فریشتگانی که در آیت دیگر بدین گونه یاد شده اند: «علیها ملائکه غلاظ شداد». (از لسان العرب):
ای اعتقادنه زن و ده یار مصطفات
از نوزده زبانیه حرز امان شده.
خاقانی.
سلاح کار خود اینجا ز بی زبانی ساز
که بی زبانی دفع زبانیه است آنجا.
خاقانی.
در این بودم که آن ظالم بی باک چون زبانیه از در درآمد. (سندبادنامه ص 209). فرمود تا پنج مغول دررود، گفت صحبت پنج زبانیه نمیخواهم و دو سه بیت از قصیده ای میخواند. (تاریخ رشیدی).

جمع زبنیه.، سرکشان، مردم سخت و درشت، سرهنگان، بعضی از ملائکه را بدین نام خوانده اند به سبب آن که دوزخیان را به دوزخ رانند. [خوانش: (زَ یَ یا یِ) [ع. زبانیه] (اِ.)]

مالک دوزخ، دوزخبان،

(تک: زبنیه) دیوان دیوها، سرکشان، دوزخبانان، گماشتگان شاه، بد رفتاران ‎ سرکشان متمردان، مردم سخت و درشت، سرهنگان سلطانان، (اسم) بعضی از ملائکه را بدین نام خوانده اند بسبب آنکه دوزخیان را به دوزخ رانند: فرشتگان شکنجه نگاهبانان دوزخ.