معنی اولی در فرهنگ لغات ها (دهخدا،معین و ... ) + سایر منابع اطلاعاتی

لغت نامه دهخدا

اولی. [اَ لا] (ع ن تف) بهتر. سزاوارتر. (ناظم الاطباء) (منتهی الارب). احری. (منتهی الارب). اجدر. احق. احجی. صواب تر و سزاوارتر. (آنندراج) (غیاث اللغات) ج، اوالی. اولون. (منتهی الارب):
این خرقه که من دارم در رهن شراب اولی
وین دفتر بی معنی غرق می ناب اولی.
حافظ.
چون پیر شدی حافظ از میکده بیرون شو
رندی وهوس بازی در عهد شباب اولی.
حافظ.
با آنکه در کلمه ٔ اولی معنی تفضیل است در فارسی گاهی کلمه ٔ«تر» نیز بدان الحاق کرده اند. (یادداشت مؤلف). صاحب المعجم گوید: اولی تر گفتن در فارسی جایز است اگر نسق کلام تازی نباشد و آن مبالغتی باشد بر مبالغت چنانکه در به و بهتر:
این سخن مختصر اولی تر از آنک
در سخن غث وسمین میگویم.
مجیربیلقانی.
خون، شهیدان را زآب اولی تر است
این گناه از صد صواب اولی تر است.
مولوی.

اولی. [اُ] (ع اِ) خداوندان، جمع ذو و این جمع خلاف ماده ٔ مفرد است. (آنندراج) (غیاث اللغات). در حالت نصبی و جری.
- اولی اجنحه، صاحبان بازوها و بالها و این کنایه است از ملائک چرا که منقول است فرشتگان پر و بال دارند. (از غیاث اللغات) (آنندراج).

اولی. [لا] (ع ص، اِ) مؤنث اول. (منتهی الارب) (غیاث اللغات) (اقرب الموارد) (المنجد). نخستین. (مهذب الاسماء). || این جهان. مقابل اخری. آخرت. (مهذب الاسماء).
- صلوه اولی، نماز ظهر. رجوع به اول شود.

اولی. [اَ] (اِ) ممال اَولی ̍. (یادداشت مؤلف).

اولی. [اَوْ وَ ی] (ص نسبی) منسوب به اول. || بدیهی و آن چیزی است که پس از توجه عقل بدان ثبوت آن به چیز دیگری از تجربه و غیره نیازندارد چون الواحد نصف الاثنین و یکی نصف دوتاست و کل بزرگتر از جزو است. زیرا این دو حکم فقط با تصور طرفین حاصل گردند و این [اولی] اخص از ضروری است بطور مطلق. (از تعریفات سید جرجانی) (دستور العلماء).

فرهنگ معین

(اَ یا اُلا) [ع.] (ص تف.) سزاوارتر، صواب تر.

(لا) [ع.] (ص.) نخستین، اولین.

فرهنگ عمید

ویژگی کسی یا چیزی که پیش از همه است،

سزاوارتر، لایق‌تر، شایسته‌تر،
برتر،

مترادف و متضاد زبان فارسی

ارجح، برتر، سزاوارتر، مقدم

گویش مازندرانی

کرت های شالی کاری، کرت های کوچک و بزرگ بی شکل، برکه ی عمیق...

فرهنگ فارسی هوشیار

سزاوارتر، بهتر، احق

فرهنگ فارسی آزاد

اُوْلی، نخست، یکم (مؤنَّثِ اَوَّل)،

اَولی، سزاوارتر (ین)، شایسته تر (ین)، مستحق تر (ین) (جمع: اَوْلَون)،

پیشنهاد شما
جهت ثبت نظر و معنی پیشنهادی لطفا وارد حساب کاربری خود شوید. در صورتی که هنوز عضو جدول یاب نشده اید ثبت نام کنید.
اشتراک گذاری