معنی دانته در فرهنگ لغات ها (دهخدا،معین و ... ) + سایر منابع اطلاعاتی

دانته. [ت ِ] (اِخ) ایطالیائی یا دانته آلیگیئری. از شاعران بزرگ ایتالیا و مولداو فلورنس است (1265 -1321 م.). دانتی. دانته از شاعران بزرگ ایتالیا و بعقیده ٔ گروهی از نقادان بصیر اروپا یکی از سه تن شاعر بزرگ عالم است (دو تن دیگر بعقیده ٔ این گروه شکسپیر و همریوس هستند). دانته از لحاظ سهولت و روانی لفظ و سادگی کلام و گیرندگی سخن و سحر بیان بپای آن دو تن نمیرسد اما در جزالت و استحکام و قوت عبارت و عمق فکر و قوه ٔ پی بردن بکنه صفات بشری با آنها مساوی است و در بعضی مسائل برترست از آن جمله اینکه عرصه ٔ جولانگاه افکارش وسیعتر است و کلمات و ممیزات انسانی و طبیعت و گذشته و حال و آینده ٔ آدمی همه را مورد نظر قرار میدهد و توجه او بمعارف بشری و سیر در راه کمال بیشترست. این شاعر در عدادپیشروان نهضت جدید علمی و ادبی و هنری (رنسانس) قرار دارد و در زبان ایتالیایی همانند رودکی است در زبان فارسی و مؤسس و خالق شعر ایتالیایی بحساب است. وی بلهجه تسکانی که لهجه ٔ ولایت اوست شعر سروده و از پس وی هر که خواسته است کتابی بنویسد و یا شعری بسرایدو منظومه ای بسازد زبانی بکار برده است که دانته بدان آثار خود را نگاشته. دانته در 9 سالگی با دختری بنام بئاتریس پرتیناری آشنا شد و این دوستی کودکانه بتدریج عشقی و اخلاصی و پرستش صوفیانه ای گشت و همه ٔ عمرشاعر را رها نساخت و بشعر او رونق و جلایی خاص بخشید، هرچند که بئاتریس در بیست سالگی زن دیگری شد و چهار سال پس از آن درگذشت اما عشق وی و سوز نومیدی را شاعر در کتابی بنام «زندگانی نوین » وصف کرده است و حقیقت آن است که منظومه ٔ کمدی الهی اثر بزرگ و جاویدان دانته نیز برای آن ساخته شده است که دانته در آن ازبئاتریس «آن بگوید که نگفتست کس از هیچ زنی » چه در قسمت سوم منظومه (بهشت) بئاتریس را می بینید که فرشته ای گشته است از کمال و شکوه و جلال و در باغ جنان میخرامد. دانته سلحشور و جنگجوی بود و در بیست وچهار سالگی در جنگی خونین شرکت جست و گاهی نیز نقاشی میکرد. در سی سالگی به سیاست یعنی اداره ٔ امور جمهور پرداخت و پنج شش سالی جزء اهل دیوان بود و چون جنگ و آشوب در فلورانس درگرفت و پاپ بظاهر قصد ایجاد الفت و بباطن آهنگ مطیع ساختن جمهوری داشت بدخالت برخاست، دانته را که مخالف این نظر و از سران وطن پرستان بود مجبور به تبعید و ترک وطن کردند و قرار دادند که اگر بازگردد زنده بآتش سوزانده شود دانته بیست سال آخر عمر خویش را در غربت و دربدری گذرانید و این حکم طرد و تبعید که نتیجه ٔ وطن پرستی و مقاومت در برابر نیات سوءپاپ بود تأثیری عظیم در شاعر کرد و در سراسر منظومه ٔ وی دیده میشود. غربت و تبعید بسیاری از مردم را به گمنامی و نومیدی می کشاند اما در برخی از مردم تأثیرها دارد بلند و عالی و مؤثر، و تزکیه ٔ نفس و حصول بکمال و تجارب اندوزی را سبب میشود، سعدی و ناصرخسرواز شاعران خودمان نمونه ٔ این دسته اند و دانته نیز چنین است، کتاب عظیم و شاهکار جاویدی خود را هنگامی بنیان نهاد که دور از شهر و دیار بود. دانته چند سال نخست از تبعید را برای بازگشت بوطن تلاش کرد، اما سوءرفتار همشهریان نتیجه ای حاصل او نساخت بدین مناسب یکباره از سیاست کناره گرفته و به سیر و سیاحت و دیدن مراکز علمی و کتابخانه ها و بحث و فحص در معارف و علوم بشری پرداخت تا آنجا که شهره شده است وی بهمه ٔ دانشهای عصر خود دانا بوده و حافظه ٔ قوی وی او را در این کار کمک میکرده است و حکایات بسیار در این باره ازو بر سر زبانهاست. کمدی الهی در سالهای تبعید و بنابر آنچه تحقیق شده است میان سالهای 1314 تا 1321 م.بوجود آمده است. این کتاب شاهکار دانته است و منقسم به سه دفترست: کتاب دوزخ، کتاب اعراف، کتاب بهشت.
در باره ٔ اینکه در نوشتن این کتاب دانته مبتکرست یا مقلد از حدود یک قرن ونیم پیش تحقیقات مفصلی شده است و نتیجه ٔ این تتبع و پژوهش آن شده است که داستان سیر و سیاحت روح در عالم خیال و رؤیا و تفصیل بهشت و دوزخ و اعراف پیش از دانته بسالیان دراز زبانزد نویسندگان و متفکرین خاصه مشرق زمینیان بوده است و برخی از آنها بقید کتابت هم درآمده و بزبانهای اروپائی ترجمه نیز شده بوده است و جای تردیدی نمانده که دانته در این کار مبتکر نیست و در طرح مطلب مقلدست اما چنانکه امرسن آمریکائی گفته است در ساختن هر بنا مصالح لازم از نقاط مختلفه گردآورده میشود، هنر تلفیق این مصالح و ملایم کردن آن با ذوق ابناء زمان است. پرفسور آسین از علمای اسپانیا تحقیق مفصلی دارد که در آن تمام وقایع شبیه به منظومه ٔ کمدی الهی را که در اخبار و احادیث و ادبیات مسلمین یافته و تعداد و تشریح کرده است و جزئیات حوادث کتاب دانته را با آنها سنجیده و قبل از او بلوشه ٔ فرانسوی داستان اردای ویراف را که رساله ای است پهلوی با کمدی الهی در مقاله ای مقایسه کرده و درین اواخر نیز نیکلسون عالم انگلیسی طی مقاله ای دانته را با سنائی بهم سنجیده و گفته که در منظومه ٔ سیرالعباد، سنائی بر دانته مقدم است. با تمام این احوال اجر استادی دانته ضایع نمیشود واز رفعت ادبی منظومه نمی کاهد و حقیقت آن است که در میان منشآت منظوم و منثور شرق و غرب مربوط به سیر و سیاحت روح فقط دو کتابست که از لحاظ ادبی شاهکار و حائز درجه ٔ اول اهمیت است یکی این کتاب کمدی الهی است و دیگری رسالهالغفران ابی العلاء معری.
اما نکته ٔ قابل ذکر اینست که هرچند دانته در منظومه ٔ خود از همه باب سخن میگوید و پهلوانان و شاعران و قانونگذاران وپیامبران مشرق زمین همه را از برابر نظر میگذراند اما او عیسوی کاتولیک است و در عصر ملوک الطوایفی زندگی میکند و احساسات و عواطف و عقاید و کمالات انسانی را آمیخته با اوضاع اجتماعی و ممزوج با عقاید کاتولیکان بیان میدارد و بهمین جهت بسیاری از گفته های او ازقید زمان و مکان آزاد نیست. برای اطلاع بیشتر در باره ٔ دانته به کتاب پانزده گفتار آقای مینوی (که این مطالب نیز مقتبس از آنجاست) و ترجمه ٔ کتاب کمدی الهی دانته و الحلل السندسیه مراجعه فرمائید.

پدر شعر ایتالیا

شاعر ایتالیایی خالق کمدی الهی

نویسنده اثر کمدی الهی

نویسنده ایتالیایی