زندگینامه کامل شهلا ریاحی ، اولین زن کارگردان سینمای ایران
در این مطلب، با زندگینامه کامل شهلا ریاحی ، بازیگر محبوب و باسابقه ی سینما ، تئاتر و تلویزیون ایران همراه شما عزیزان خواهیم بود. شهلا ریاحی با نام اصلی قدرت زمان وفادوست متولد ۱۷ بهمن ماه سال ۱۳۰۵ شمسی در شهر تهران می باشد. بد نیست بدانید تا ریاحی ، فقط تا مقطع سیکل یعنی دیپلم نظام قدیم تحصیل کرده است!

شهلا ریاحی در سن ۱۴ سالگی، با پسر عموی ناتنی خود یعنی اسماعیل ریاحی ، کارگردان معروف تئاتر ازدواج کرد! شاید جالب باشد که بدانید ریاحی به علت عشق به همسر و چشم های شهلایی، نام خود را به شهلا ریاحی تغییر داد!
پس از ۳ سال ازدواج و در سن ۱۷ سالگی ، به اصرار همسر خود اسماعیل که خود از شیفتگان تئاتر بود به صحنه ی تئاتر تهران راه یافت! او برای اولین بار و در نخستین تجربه ی بازیگری خود، در نمایشنامه ای به نام ” سیاست هارون الرشید ” ساخته ی شادروان معزالدیوان فکری به عنوان نقش اول به ایفای نقش پرداخت! ریاحی با کار سوم و چهارم در دنیای محدود تئاتر آن دوره، به عنوان بازیگری محبوب و سرشناس مورد توجه قرار گرفت!
شهلا در مصاحبه ای در این باره می گوید: ” ۱۷سال بیشتر نداشتم که به درخواست و راهنمایی همسرم مرحوم اسماعیل ریاحی، که خود از شیفتگان تئاتر بود، به صحنه تئاتر راه یافتم؛ حدود سال ۱۳۲۳ شمسی بود. برای نخستین بار شادروان معز دیوان فکری در نمایشنامه ای به نام سیاست هارون الرشید، نقش اول را به من محول کرد. این کار با استقبال بسیاری روبه رو شد و همین باعث شد که بعدها یعنی در کار بعدی ام به عنوان بازیگر سرشناس مورد توجه قرار بگیرم! “

حضور شهلا ریاحی در سینمای ایران
ریاحی سینمای حرفه ای را از سال ۱۳۳۰ شمسی و با حضور در فیلم سینمایی ” خواب های طلایی ” به کارگردانی معزالدیوان فکری تجربه کرد. فیلم سینمایی ” خواب های طلایی ” ماجرای پسر جوانی است که خواب می بیند به دربار شاه عباس صفوی راه یافته است و صاحب موقعیت و احترامی خاص شده است؛ سپس این خواب به واقعیت می پیوندد و او اجازه پیدا می کند که یک روز در دربار زندگی کند و…
ریاحی درباره اتفاقات پس از حضور وی در سینمای ایران می گوید: ” زمانی که وارد عرصه سینما شدم، همه خانواده ام سیاه پوشیدند و گفتند قدرت زمان مرده است و دیگر برای ما وجود ندارد! اصلا برای آن ها ورود زن به عرصه هنر، غیر قابل قبول بود و تا این حد از کاری که کردم بدشان می آمد! “
علاوه بر این، ریاحی در سال ۱۳۳۵ شمسی فیلم ” مرجان ” را به نویسندگی منوچهر کی مرام ، کارگردانی کرد! به این ترتیب ریاحی توانست نام اولین زن کارگردان سینمای ایران را به خود اختصاص دهد! ماجرای این فیلم سینمایی، قبیله ای از کولی ها است که در نزدیکی دهکده ای ساکن می شوند…
ریاحی درباره احساس خود پیرامون اولین ساخته ی سینمایی خود چنین می گوید: ” این احساس که باید همه توان هنری و تجربه هایم را کنار هم قرار دهم تا حق مطلب ادا شود؛ حتی برای انتخاب موسیقی فیلم، به قدری موسیقی گوش کردم و با وسواس به این قضیه نگاه می کردم تا کار خوب از آب در بیاید! “

ریاحی و سینمای بعد از انقلاب
با وجود اینکه ریاحی، سال ها پیش از انقلاب با شرایط آن زمان و در بیش از ۴۰ فیلم و سریال تلویویونی بازی کرده بود، پس از چند سال از انقلاب ۵۷ نیز توانست دوباره با شرایط پس از انقلاب به بازیگری خود ادامه دهد!
اولین فیلم ریاحی در دوره ی پس از انقلاب ایران، ” گل مریم ” به کارگردانی حسن محمدزاده و به نویسندگی حسن محمدزاده، حسین خندان و یوسف صمدزاده و محصول سال ۱۳۶۶ شمسی نام داشت. لازم به بیان است وی بعدها از سوی وزارت ارشاد، مدرک معادل دکتری را دریافت کرده است.

ریاحی و فعالیت در حوزه شعر
ریاحی به جز حضور قوی و موثر در عرصه ی بازیگری، سرودن شعر را نیز یکی از دل مشغولی های خود عنوان می کند که اکثر آن ها را برای خانواده و به خصوص نوه های خود سروده است.

ریاحی ؛ یک دوبلور کارکشته!
شهلا ریاحی ، گوینده رادیو و تلویزیون و همچنین مجری برنامه های کودک تلویزیون نیز بود. ریاحی هنرپیشه صدا و دوبلور نیز بود و فیلم های زیاد ایرانی و خارجی را دوبله کرده بود! فیلم های معروفی از جمله ” دلیجان آتش ” به کارگردانی جان فورد و محصول سال ۱۹۳۹ مبلادی با همکاری شرکت های کلر تروور و جان وین و ” بر باد رفته ” به کارگردانی ویکتور فلمینگ و محصول سال ۱۹۳۹ میلادی .
وی در کنار بزرگانی هم چون حسین عرفانی، منوچهر نوذری، احمد رسول زاده، ولی الله مؤمنی، نصرالله مدقالچی و… به کار دوبله پرداخت.

آخرین حضور ریاحی در سینما
آخرین بازی ریاحی در سال ۱۳۷۹ شمسی با فیلم ” دعوت به شام ” به کارگردانی و نویسندگی داوود موثقی بود! اما در سال ۱۳۹۵ شمسی در فیلم سینمایی ” نهنگ عنبر ۲: سلکشن رؤیا ” به کارگردانی، نویسندگی و همچنین به تهیه کنندگی سامان مقدم نیز حضور کوتاهی داشت!
او آخرین بار در سال ۱۳۸۱ شمسی و در سریال ” مهمان پذیر طوبی ” به کارگردانی علی شوقیان، به نویسندگی کیومرث پوراحمد و به تهیه کنندگی منوچهر پوراحمد به ایفای نقش پرداخت.

زندگی شخصی شهلا ریاحی
ریاحی همسر مرحوم اسماعیل ریاحی (کارگردان قدیمی سینمای ایران) است و دارای دو فرزند، یک دختر و یک پسر است. ریاحی درباره عشق به خانواده می گوید: ” عشق به خانواده و عشق به هنر دو دغدغه اصلی من در زندگی بوده اند، که البته عشق به خانواده را با هیچ چیزی عوض نکرده ام. مرحوم ریاحی همه زندگی من بود و اگر از من چیزی می خواست با رضایت خاطر قبول می کردم، حتی اگر از من می خواست از هنر دست بردارم که البته اینگونه نبود و او همیشه یکی از حامیان من در زندگی بود. “
او درباره ی شاخص ترین نقش هایی که ایفا کرده است، چنین می گوید: ” من در بیش از شصت نمایشنامه که در تمام آن ها نقش اول را داشتم، ایفای نقش کردم که خانم کاملیا، رومئو و ژولیت، تاجر ونیزی، خسیس، آخرین لحظه، پیچ خطرناک و مکافات نمونه ای از آن ها است. “

ریاحی در سال های اخیر، به دلیل بیماری و کهولت سن، از دنیای سینما و تلویزیون فاصله گرفته بود. او از سال ۱۳۸۱ شمسی و بیش از ۱۷ سال می باشد که از بیماری آلزایمر و همچنین بیماری دیمنشیا یا همان زوال عقل رنج می برد و تحت مراقبت ویژه پرستاری می باشد. او درباره ی دوری خود از سینما می گوید: ” سال های زیادی از عمرم را در سینما، تئاتر و تلویزیون گذرانده ام. معلوم است که دلم تنگ می شود. من ۶۰ سال با سینما زندگی کرده ام! اما دیگر پیر شده ام و حالا نوبت جوان ها است که خود را نشان بدهند. “
سرانجام شهلا ریاحی در ۱۱ دی ماه سال ۱۳۹۸ شمسی و در سن ۹۳ سالگی به خاطر کهولت سن درگذشت.

فیلم های سینمایی ریاحی
- دعوت به شام (۱۳۷۹)
- بچه های طلاق (۱۳۶۸)
- فردای باشکوه (۱۳۴۶)
- بادام های تلخ (۱۳۷۸) [حضور افتخاری]
- رانده شده (۱۳۶۸)
- میلیونرهای گرسنه (۱۳۴۶)
- چشم عقاب (۱۳۷۷)
- زمان از دست رفته (۱۳۶۸)
- بیست سال انتظار (۱۳۴۵)
- فرار از جهنم (۱۳۷۵)
- مرگ پلنگ (۱۳۶۸)
- گدایان تهران ( ۱۳۴۵ )
- سلام به انتظار (۱۳۷۴)
- در مسیر تندباد (۱۳۶۷)
- جهان پهلوان (۱۳۴۵)
- انتهای قدرت (۱۳۷۳)
- گلنار (۱۳۶۷)
- شارلاتان (۱۳۴۵)
- تحفه هند (۱۳۷۳)
- پرستار شب (۱۳۶۶)
- شیطان در می زند (۱۳۴۳)
- حالا چه شود! (۱۳۷۳)
- پرنده کوچک خوشبختی (۱۳۶۶)
- جاده مرگ (۱۳۴۲)
- رویای نیمه شب تابستان (۱۳۷۳)
- گل مریم (۱۳۶۶)
- عروس دهکده (۱۳۴۱)
- عروسی خون (۱۳۷۳)
- خانه خراب (۱۳۵۴)
- عشق بزرگ (۱۳۴۰)
- مرضیه (۱۳۷۳)
- پسرخوانده (۱۳۵۲)
- مرغابی سرخ کرده (۱۳۴۰)
- می خواهم زنده بمانم (۱۳۷۳)
- سراب (۱۳۵۲)
- عروسک پشت پرده (۱۳۳۹)
- بدل (۱۳۷۲)
- صخره سیاه (۱۳۵۲)
- آفت زندگی یا مرفین (۱۳۳۹)
- بی تو هرگز (۱۳۷۲)
- حکیم باشی (۱۳۵۱)
- بوسه مادر (۱۳۳۵)
- چشم هایم برای تو (۱۳۷۱)
- خاطرخواه (۱۳۵۱)
- مرجان (۱۳۳۵) [کارگردان و بازیگر]
- دلاوران کوچه دلگشا (۱۳۷۱)
- آسمون بی ستاره (۱۳۵۰)
- برای تو (۱۳۳۴)
- رابطه پنهانی (۱۳۷۱)
- درشکه چی (۱۳۵۰)
- چهره آشنا (۱۳۳۲)
- دلشدگان (۱۳۷۰)
- دل های بی آرام (۱۳۵۰)
- دختر چوپان (۱۳۳۲)
- دیدار در استانبول (۱۳۷۰)
- شاطر عباس (۱۳۵۰)
- دختر سر راهی (۱۳۳۲)
- راه و بیراه (۱۳۷۰)
- شب عروسی (۱۳۵۰)
- گناهکار (۱۳۳۲)
- تیغ آفتاب (۱۳۶۹)
- بهشت دور نیست ( ۱۳۴۸ )
- نیمه راه زندگی (۱۳۳۲)
- دو فیلم با یک بلیت (۱۳۶۹)
- بهرام شیردل (۱۳۴۷)
- دزد عشق (۱۳۳۱)
- خوابهای طلایی (۱۳۳۰)
- یک نگاه (۱۳۳۱)

سریال های تلویزیونی ریاحی
سال | نام | سمت | کارگردان | توضیحات |
۱۳۸۲ | مهمانپذیر طوبی | بازیگر مهمان | منوچهر پوراحمد | در نوروز ۱۳۸۳ از شبکه ۱ پخش شد. |
۱۳۸۰-۱۳۸۱ | لحظه قاصدک | بازیگر | ایرج حبشی | از برنامه کودک و نوجوان شبکه ۲ پخش شد. |
۱۳۷۹ | یک میهمان | بازیگر | حسن هدایت | تهیه شده برای شبکه جهانی سحر |
؟ | این خانه قشنگ است | بازیگر | حسین کامران | اواسط دهه هفتاد از ” سیمای خانواده ” پخش می شد. |
؟ | قوهای سپید | بازیگر | داریوش جهانگیری | در نیمه دوم دهه ی ۷۰ از برنامه ” سیمای خانواده ” پخش می شد. |
۱۳۷۶ | قصههای چهار فصل | بازیگر | ؟ | شبکه ۱ |
۱۳۷۵ | فروشگاه | بازیگر | احمد بهبهانی | شبکه ۳ |
۱۳۷۵ | جدال بیحاصل | بازیگر | مسعود رشیدی | از برنامه «سینمای خانواده» پخش میشد. |
۱۳۷۴ | جای خالی دریا | بازیگر | هوشنگ توکلی | |
۱۳۷۴ | بر سر دوراهی | بازیگر | مجید بهشتی | |
۱۳۷۴ | آتیه | بازیگر | رضا صفایی | شبکه ۱ |
۱۳۷۴ | درد پنهان | بازیگر | ؟ | هر روز ظهر، از برنامه سیمای خانواده پخش می شد. |
۱۳۷۴ | مجموعه «قصه شب سیما» | بازیگر | مسعود فروتن | بازی در اپیزود «خانه عشق» – شبکه ۱ |
۱۳۷۳ | خانه در آتش | بازیگر | علی نقیلو | شبکه ۱ |
۱۳۷۳ | همسران | بازیگر مهمان | بیژن بیرنگ مسعود رسام | شبکه ۲ |
۱۳۷۲ | همسایهها | بازیگر | حسن فتحی | شبکه ۲ |
۱۳۷۲ | سنگ و شیشه | بازیگر | جمشید حیدری | شبکه ۲ |
۱۳۷۱ | بیا تا گل برافشانیم | بازیگر | خسرو ملکان | |
۱۳۷۰ | این خانه دور است | بازیگر | بیژن بیرنگ مسعود رسام | شبکه ۲ |
۱۳۶۸ | ازدواج پرماجرا | بازیگر | منوچهر پوراحمد | در نوروز ۱۳۶۹ از شبکه ۱ پخش شد. |
۱۳۶۸ | چراغ خانه | بازیگر | منوچهر پوراحمد | شبکه ۱ |
۱۳۶۷ | بخش چهار جراحی | بازیگر | مسعود فروتن | |
۱۳۶۵ | در خانه | بازیگر | بیژن بیرنگ مسعود رسام | شبکه ۲ در نقش ” عزیز خانم “ |
۱۳۵۶ | ایتالیا ایتالیا | بازیگر | نوذر آزادی | در نقش ” انور زمان “ |